ನಿನ್ನ ಹೃದಯದೊಳಗೊಂದು ಸ್ವಜ್ಞಾನದ ದೃಷ್ಟಿ ತೆರೆದಿದೆಯೆಂದರೆ ಆ ಹೂವುಗಳ ಮೌನಗಳಿಗೆ ಮಾತಾಗು ಪ್ರೀತಿಯ ಒಂದಿಷ್ಟು ಪದಗಳಾಗು
ಈ ಪ್ರೀತಿಯೆಂಬ ಜಗದಲ್ಲಿ ಪುಟ್ಟ ತಾವು ಹುಡುಕು ಈ ನವ್ಯ ಯುಗದಲ್ಲಿ ರಮ್ಯ ಹಗಲಿರುಳ ಹುಡುಕು
ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಲೆಗಾರರ ಮನೆಯ ಪರಿಚಾರಕನಾಗಬೇಡ ಭಾರತದ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಮಧುಶಾಲೆಯ ಸುಧೆಯ ಹರಿಸು
ಸಾಹಿತ್ಯವೃಕ್ಷದ ರೆಂಬೆಕೊಂಬೆಯಾಗಿರುವೆ ಕವಿತಾಸಾರ ಹರಿಯುತಿದೆ ನಿನ್ನ ನರನರಗಳಲ್ಲಿ ಆ ಸತ್ತ್ವ ಸಾರದಿಂದಲೇ ನವ ಮಧುವ ತಯಾರಿಸು!
ನಿನ್ನ ಲಕ್ಷ್ಯ ಸಿರಿವಂತಿಕೆಯಲ್ಲ, ಬಡತನದ ಕಡೆಗಿರಲಿ, ಸ್ವಾಭಿಮಾನವ ಬಿಕರಿಗಿಡದೆ ಬಡವರೊಳು ಅಭಿಮಾನಿಯಾಗು!
ಉರ್ದು ಮೂಲ : ಅಲ್ಲಾಮ ಇಕ್ಬಾಲ್ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ : ಪುನೀತ್ ಅಪ್ಪು (ತನ್ನ ಮಗ ಜಾವೇದ್ ರವರ ಜನ್ಮದಿನದಂದು ಇಕ್ಬಾಲರು ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ)
ಅಲ್ಲಾಮ ಇಕ್ಬಾಲರು ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನಲ್ಲಿರುವಾಗ ಅವರ ಮಗ ಜಾವೇದ್ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯವರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ ತನಗೊಂದು ‘ಗ್ರಾಮಾಫೋನ್'( ಹಿಸ್ ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ ವಾಯ್ಸ್ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗ್ರಾಮಾಫೋನ್) ತರುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಾಮ ಇಕ್ಬಾಲರು ಈ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದ ಕನಸನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದೇ ‘ಜಾವೇದ್ ಕೆ ನಾಮ್’ ಅದರಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕೊನೆಯ ಸಾಲುಗಳು ” ಮೇರಾ ತರೀಖ್ ಅಮೀರೀ ನಹೀ ಫಕೀರೀ ಹೈ ಖುದೀ ನ ಬೇಜ್ ಗರೀಬೀ ಮೇ ನಾಮ್ ಫೈದಾ ಕರ್ ” ಇವತ್ತಿಗೂ ಮನುಷ್ಯನ ಬದುಕಿನ ಉದ್ದೇಶವೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ. ಕವಿ ಇಕ್ಬಾಲರು ಕೂಡಾ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಅವರ ಮಾತಿನಂತೆ ಬಡತನದಲ್ಲಿಯೇ ಬದುಕಿದರು.
ನೀವು ತುರ್ಕಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ, ಅಲ್ಲಿನ ಜನರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಣಿಗಳಿಂದ ಪೋಣಿಸಿದ ದಾರವನ್ನು ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯ. ಅವು ವಿಭಿನ್ನ ಆಕಾರ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಂದು ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸರಳ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಅದ್ದೂರಿ ಮತ್ತು ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆಯುಳ್ಳವುಗಳಾಗಿವೆ.
ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆ : ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಜಪಮಾಲೆ ಇಸ್ಲಾಂ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್, ಬೌದ್ಧ, ಯಹೂದಿ, ಸಿಖ್ ಮುಂತಾದ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಜಪಮಾಲೆಗಳಿಗೆ ಅದರದ್ದೇ ಆದ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯಿದೆ. ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಇದು ‘ಮಾಲೆ’, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ‘ಜಪಮಾಲೆ’, ಹಾಗೂ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ‘ತಸ್ಬೀಹ್’ ಅಥವಾ ‘ಮಿಸ್‌ಬಹ್’ ಮುಂತಾದ ನಾಮಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಮಾಲೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಹಾಗೂ ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸಿ ಲೆಕ್ಕವಿಡಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಬಳಸುವ ತಸ್ಬೀಹ್ ನಲ್ಲಿ 99 ಮಣಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಅದು ಅಲ್ಲಾಹನ 99 ನಾಮಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ 108 ಮಣಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಪೈಗಂಬರ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ (ಸ) ರವರು ತಮ್ಮ ಮಗಳಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಾಗಿದೆ ‘ಫಾತಿಮಾ ತಸ್ಬೀಹ್’. ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ದಿನ 5 ಬಾರಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ನಮಾಝ್ ಬಳಿಕ “ಸುಬ್ ಹಾನಲ್ಲಾಹ್ (ಅರ್ಥ: ಅಲ್ಲಾಹನಿಗೆ ಮಹಿಮೆ), ಅಲ್ ಹಂದುಲಿಲ್ಲಾಹ್ (ಅರ್ಥ: ಅಲ್ಲಾಹನಿಗೆ ಸ್ತುತಿ), ಅಲ್ಲಾಹು ಅಕ್ಬರ್(ಅರ್ಥ: ಅಲ್ಲಾಹನು ಶ್ರೇಷ್ಠ) ಎಂಬ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ 33 ಬಾರಿ ಪಠಿಸಲಾಗುವುದು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ಎಣಿಸುವಾಗ ತಮ್ಮ ಹೆಬ್ಬೆರಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಣಿಯ ಮೇಲೆ ಇಡುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 33 ಮಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತಸ್ಬೀಹ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಹಾಗು ಅವುಗಳನ್ನು 3 ಬಾರಿ ಎಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಜಪಮಾಲೆ ಸಹಕಾರಿ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡದ ನಿವಾರಣೆಗೆ ತಸ್ಬೀಹ್ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ತುರ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. 7ನೇ ಆಟೊಮಾನ್ ಸುಲ್ತಾನ್ ಫಾತಿಹ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ತನ್ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟಿನೋಪಲ್ ನ್ನು ವಶಪಡಿಸಲು ಬೇಕಾದ ತಂತ್ರವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಣಿಗಳು ಸಹಾಯಕವಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. (ಯುದ್ಧದ ಮಧ್ಯೆ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿ, ಯುದ್ಧ ನೌಕೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲಾಗದೆ ತಮ್ಮ ಶಿಬಿರಗಳಿಗೆ (commanding tent) ಹಿಂತಿರುಗಿದರು. ಆ ರಾತ್ರಿ ತನ್ನ ಚಿರಕಾಲ ಅಭಿಲಾಷೆಯಾಗಿದ್ದ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟಿನೋಪಲ್ ವಶಪಡಿಸುವ ಎಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿ, ಹೊಸ ಸಂಚನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಮಾನಸಿಕ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದರು. ಇದರಿಂದ ಹೊರಬರಲು ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿ ಬೆರಳಿನಿಂದ ಒಂದೊಂದು ಮಣಿಗಳನ್ನು ಎಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಹೊಸ ಯುದ್ಧತಂತ್ರವೊಂದು ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉದಯವಾಯಿತು. ನಂತರ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಣಿಗಳನ್ನು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದರು. ಅದರ ಮೇಲೆ ಯಾರಾದರೂ ಕಾಲಿಟ್ಟರೆ ಉರುಳಿ ಬೀಳುವುದನ್ನು ಕಂಡ ಸುಲ್ತಾನ್ ಆ ನಗರದ ಗೆಲುವಿಗೆ ಸಂಚು ರೂಪಿಸಿದರು. ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹಡಗನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲಾಗದ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದೊಂದು ದೊಡ್ಡ ತಂತ್ರವೇ ಆಗಿತ್ತು. ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹಡಗನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಾಯಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಮುತ್ತಿನಾಕೃತಿಯ ಸೌದೆಗಳನ್ನು ನೆಲದ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಅದಕ್ಕೆ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಸವರಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧನೌಕೆಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿ ಕೋಟೆಗಳ ಸಮೀಪಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕಾನ್ಸ್ ಸ್ಟಾಂಟಿನೋಪಲ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು.) ಬೆರಳುಗಳ ಮೂಲಕ ಮಣಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಸುವ ವಿಧಾನವು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಲಯಬದ್ಧ ಮತ್ತು ಶಾಂತ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಮನದಲ್ಲಿ ಬೀರುತ್ತವೆ.
ಟ್ರೀ ರೆಸಿನ್ ಅಂಬರ್
ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಮಣಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುವ ವಸ್ತುಗಳು ಕೂಡ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಮರ, ಎಲುಬು, ಅಂಬರ್, ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರಕುಶಲ ಕರ್ಮಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆ ಇರುವ ವಸ್ತು ಶಿಲಾರೂಪದಲ್ಲಿರುವ “ಟ್ರೀ ರೆಸಿನ್” ಅಂಬರ್ ಆಗಿದೆ. ಇವುಗಳು ರೋಗವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣದ ಮೃದುವಾದ ಮೇಲ್ಮೈಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಕೂಡ ಇದಕ್ಕಿದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಯು ಜನರೆಡೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಎಂತಲೇ ಅವುಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು “ಎಬೋನಿ(ಕಪ್ಪುಮರ)” ಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ತಸ್ಬೀಹನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ‘ಅಗರ್‌ವುಡ್’ (ಒಂದು ಸುಗಂಧಭರಿತ ಮರ) ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಮಣಿಗಳು ಅವುಗಳ ಸುವಾಸನೆಯಿಂದ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.
ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆಗಳ ತಯಾರಿ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಣಿಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣದಾದ ಚರಕಿಯಂತ್ರ (lathe)ದ ಸಹಾಯದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಯಂತ್ರಗಳು ಸರಳ ಹಾಗೂ ತೆಳುವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅಗತ್ಯವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ಗುಡಿಕೈಗಾರಿಕೆ ಕಾರ್ಮಿಕರು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಮೊದಲು ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಕೊರೆದು, ಬೇಕಾದ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಗೋಳಾಕಾರ, ಸಮತಟ್ಟಾದ ಗೋಳಾಕಾರ, ರತ್ನಗಳ ಆಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಣಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. 99 ಮಣಿಗಳಿರುವ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆಗಾಗಿ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು 110 ರಿಂದ120 ವರೆಗೆ ಇರುವ ಮಣಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಹೊಂದಿಕೆ ಆಗುವುದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಉಳಿದ ಮಣಿಗಳನ್ನು 33 ಮಣಿಗಳ ತಸ್ಬೀಹ್ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಮೀಸಲಿಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಇತರ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಜಪಮಣಿಯ ಇತರ ಭಾಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ(nisane). ಪ್ರತೀ 33 ಮಣಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಒಂದು disc, ಹಾಗೂ 7ನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ತೆಳುವಾದ ಮಣಿಯನ್ನು (the pul) ಮಾಲೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ಉದ್ದದ ತುಂಡು (imame), ತುದಿಯಲ್ಲಿ ತಲೆಹೂವು (the tepelik) ಇರುತ್ತದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಮಾಲೆಯ ರಚನೆಗಳು. ನಂತರ ಅದನ್ನು ಸುಂದರವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಉತ್ತಮವಾದ ತಸ್ಬೀಹ್ ಸಮಾನ ಗಾತ್ರದ ಮಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಮಣಿಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಣಿಯಿಂದ ಚಿಕ್ಕ ಮಣಿಯವರೆಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ರೇಷ್ಮೆ ದಾರದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣ ಬಳಿದ ನೈಲಾನ್ ದಾರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಮಣಿಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿ, ಬರಹಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿದ ದಾರದಲ್ಲಿ ಪೋಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಚರಕಿಯಂತ್ರ (lathe)
ಕೈಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡುವ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಕನಿಷ್ಠ 3 ದಿನಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಮಾದರಿಗಳನ್ನು (design) ಮುಗಿಸಲು ತಿಂಗಳುಗಳೇ ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ನಡುವೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದು ತಸ್ಬೀಹ್ ಉತ್ಪಾದಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಅವರು ನೀಡುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ತಸ್ಬೀಹ್ ನಿರ್ಮಾಣ ತುಂಬ ತಾಳ್ಮೆ ಬೇಡುವ ಕೆಲಸ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ 50 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕರಕುಶಲ ತಸ್ಬೀಹ್ ಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ತಸ್ಬೀಹಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾದ ವಿಷಯವೇನೆಂದರೆ, ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಹಾಗೂ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ತಸ್ಬೀಹ್ ಬಹಳ ಸರಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಕಣ್ಣುಕೋರೈಸುವ ಆಭರಣವಾಗಿಸದೆ ಜೀವನ ಸಂಗಾತಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಟೊಮಾನ್ ಟರ್ಕರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಕರಕುಶಲ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ತಸ್ಬೀಹ್ ತಯಾರಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಸುಂದರವಾದ ತಸ್ಬೀಹ್ ತಯಾರಿಸುವ ದೇಶ ಈಗಲೂ ತುರ್ಕಿ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಅವರು kamane ಎಂಬ ಚರಕಿ ಯಂತ್ರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ 1965 ರ ಆಧುನೀಕರಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಹಾಗೂ ಕಂಪ್ಯೂಟರೈಸ್ಡ್ ಯಂತ್ರಗಳು ಹೆಚ್ಚಾದ ಕಾರಣ ಕರಕುಶಲ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದವು. ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರಿಗೆ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ಕೊಡುವುದಾದರೆ, ಕೈಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡುವ ತಸ್ಬೀಹ್ ಮಾಲೆ ಬಹಳ ಉತ್ತಮವಾದುದು.
ಮೂಲ: ಲಿನ್ ವಾರ್ಡ್ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ಎಂ. ಜೆ. ಯಾಸೀನ್ ಸಿದ್ಧಾಪುರ
ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ; ನಟಿ ಗ್ಲೇನತ್ ಪಾಲ್ಟ್ರೋ ಗೆ ವಿಚ್ಛೇದನ ನೀಡಿದ ಬಳಿಕ ಕೋಲ್ಡ್ ಪ್ಲೇ ಗಾಯಕ ಕ್ರಿಸ್ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರು. ಕ್ರಿಸ್ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಗೆ ಒಬ್ಬ ಗೆಳೆಯನಿದ್ದ. ಆತ ಮಾರ್ಟಿನ್ ನನ್ನು ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಹೊರತರಲು ಒಂದು ಪುಸ್ತಕ ತಂದು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಅದು ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸೂಫಿ ಕವಿ ಜಲಾಲುದ್ದೀನ್ ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯ ಸಂಕಲನ. ಕೋಲ್ಮನ್ ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಅದನ್ನು ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದ್ದ. ರೂಮಿಯ ಈ ಕವಿತೆಗಳು ತನ್ನ ಬದುಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದವು ಎಂದು ಒಂದು ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಟಿನ್ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಕೋಲ್ಡ್ ಪ್ಲೇಯ ಹೊಸ ಆಲ್ಬಂ ಟ್ರಾಕ್ ನಲ್ಲಿ ರೂಮಿಯ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕವಿತೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಟಿನ್ ಹಾಡುತ್ತಾನೆ;
‘ಮನುಷ್ಯ ಜೀವನ ಅತಿಥಿ ಭವನ ಪ್ರತೀ ಪ್ರಭಾತಕೂ ಬರುವನು ಒಬ್ಬ ಹೊಸ ಅತಿಥಿ ಸಂತೋಷ, ದುಃಖ ನೀಚತನ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿವೇಕ ಅಲ್ಲಿಯ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಅತಿಥಿ’ ಮಡೋನ್ನ, ಟಿಲ್ಡಾ ಸ್ವಿಂಟನ್ ಮೊದಲಾದ ಸೆಲೆಬ್ರಿಟಿಗಳ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪಯಣಕ್ಕೆ ರೂಮಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ತಮ್ಮ ಕಲಾ ಸಾಧನೆಗೆ ರೂಮಿಯ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ರೂಮಿಯ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಾಲುಗಳು ಜನರನ್ನು ಮೋಟಿವೇಟ್ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದಲ್ಲೂ ಹರಿದಾಡುತ್ತಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇವು;
‘ಉಳಿ ಬಳಸಿ ಪ್ರತೀ ಕ್ಷಣವೂ ನನ್ನ ವಿಧಿಯ ನಾನೇ ರೂಪಿಸಿದೆ ನಾನೇ ನನ್ನ ಆತ್ಮದ ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗ’
ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ನ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಜಗತ್ತನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ರೂಮಿಯ ಈ ಸಾಲುಗಳು ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಸಾಲನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಪುಸ್ತಕದ ಅಂಗಡಿಯ ಕಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲೂ ರೂಮಿಯ ಈ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿರುವ ಕವಿ ರೂಮಿಯಂತೆ! ಅನುಭಾವಿ, ಸಂತ, ಸೂಫಿ, ಜ್ಞಾನಿ ಎಂಬೀ ವಿಶೇಷಣಗಳು ರೂಮಿಗಿವೆ.
ರೂಮಿಯ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥ: ಆಶ್ಚರ್ಯದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ, ಜೀವನುದ್ದಕ್ಕೂ ಕುರ್ ಆನ್ ಹಾಗೂ ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರೂ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ರೂಮಿಯನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವುದು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. ರೂಮಿ ತನ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ ಮಸ್ನವಿಯ ಕವನಗಳನ್ನೇ ಮಾರ್ಟಿನ್ ತನ್ನ ಆಲ್ಬಂಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮಸ್ನವಿ ಆರು ಭಾಗಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ, ಐವತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕ ದ್ವಿಪದಿಗಳಿರುವ ಕವನಗಳ ಸಂಗ್ರಹ. ಇದು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚನೆಗೊಂಡಿದೆಯಾದರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅರಬಿ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಧಾರಾಳ ಇವೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕುರ್ ಆನ್ ನ ನೀತಿಕಥೆಗಳೂ ಸಹ ಸಾಕಷ್ಟಿವೆ. ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ, ಇದನ್ನು ಕೆಲವರು ಅತಿರೇಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ‘ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕುರ್ ಆನ್’ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ನ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಫೇಠ್ ಮೆಹ್ ಕೇಶವಾರ್ಝ್ ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೇಳಿದರು; ‘ತನ್ನ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ರೂಮಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕುರ್ ಆನ್ ಸೂಕ್ತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಕುರ್ ಆನ್ ಕಂಠಪಾಠವಾಗಿರಬೇಕು ಅನಿಸುತ್ತದೆ’.
ಇಸ್ಲಾಮ್ ಮತ್ತು ಕುರ್ ಆನ್ ಮಸ್ನವಿಯ ಬೇರುಗಳ ಬೇರು ಎಂದು ಸ್ವತಃ ರೂಮಿಯೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಅನುವಾದ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ರೂಮಿಗೂ ಇಸ್ಲಾಮ್ ಗೂ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವೇ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ‘ರೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಪ್ರೀತಿ ಅನನ್ಯವಾದುದೇನೋ ನಿಜ. ಆದರೆ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ರೂಮಿಯನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಿರುವುದೇ ನೀವು ತೆರಬೇಕಾದ ಬೆಲೆ’ ಎಂದು ರುಟ್ಗರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪರಂಪರಾಗತ ಸೂಫಿಸಂ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಜಾವಿದ್ ಮೊಜದ್ದಿದ್ ಒಮ್ಮೆ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇಂದಿನ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ರೂಮಿ ಜನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಂದಿನ ತುರ್ಕಿಯಲ್ಲಿರುವ ಖೋನ್ ಯಗೆ ಅವರು ಮುಂದೆ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ತಂದೆ ಒಬ್ಬ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ, ಪ್ರವಚನಗಾರರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಸೂಫಿಸಂ ಅನ್ನು ರೂಮಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದೇ ಅವರ ತಂದೆ. ನಂತರ ರೂಮಿ ಸಿರಿಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲೇ ಅವರು ಪರಂಪರಾಗತ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಕೂಡ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದೆ ಖೋನ್‌ಯ ದಲ್ಲೇ ಧರ್ಮಗುರುವಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಆತ್ಮೀಯ ಗುರು ‘ಶಂಸ್ ಎ ತಬ್ರೀಝ್’ ರನ್ನು ಅವರು ಭೇಟಿಯಾಗುವುದು ಇಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ. ಅವರಿಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಆತ್ಮಬಂಧ ಬಹುಚರ್ಚಿತ ವಿಷಯ.
ರೂಮೀಸ್ ಸಿಕ್ರೇಟ್: ರೂಮಿಯ ಧರ್ಮಾಚರಣೆ ಹಾಗೂ ಕವಿತೆಗಳ ಮೇಲೆ ಶಂಸ್ ಅಲ್ ತಬ್ರೀಝ್ ಬೀರಿರುವ ಪ್ರಭಾವ ತರ್ಕಾತೀತವಾದುದು. ಏಕದೇವ ವಿಶ್ವಾಸ, ಕುರ್ ಆನ್ ಮೊದಲಾದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಬ್ರಾಡ್ ಗ್ರೂಚ್ ರೂಮಿಯ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯಾದ ‘ರೂಮೀಸ್ ಸೀಕ್ರೆಟ್’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸೂಫಿಸಂನಿಂದ ಲಭಿಸಿದ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನದ ಲಹರಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ದೈವಿಕ ಪ್ರೇಮವನ್ನು ಇಸ್ಲಾಮಿನ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ಶಂಸ್ ನಿಂದ ಲಭಿಸಿದ ಚಿಂತನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ, ರೂಮಿ ಕಾವ್ಯ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ.
ಒಮ್ಮೆ ಕೇಶವಾರ್ಝ್ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೇಳಿದರು; ‘ರೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಈ ಅಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಭಾವವು ಅವರನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನ ಕವಿಗಳಿಂದ ಅನನ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ಸುನ್ನಿಗಳಾದ ಸಲ್ಜೂಕ್ ಗಳು, ಕ್ರೈಸ್ತರು, ಮುಸ್ಲಿಮ್ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಾಗೂ ಸೂಫಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಕಾಸ್ಮೋಪಾಲಿಟನ್ ಖೋನ್‌ಯಾ ದಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ದೊಡ್ಡದೊಂದು ಸಮೂಹವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ರೂಮಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ರೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಗ್ರೂಚ್ ತನ್ನ ‘ರೂಮಿಯ ರಹಸ್ಯ’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರೂಮಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದವರು. ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಉಪವಾಸಗಳನ್ನು ಎಂದೂ ಕೈಬಿಟ್ಟವರಲ್ಲ ಎಂದು ಗ್ರೂಚ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಗ್ರೂಚ್ ನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗೊಂದಲಗಳೂ ಇವೆ. ರೂಮಿಯ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಐಡೆಂಟಿಟಿಯನ್ನು ಮಂಕಾಗಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಗ್ರೂಚ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೂಲಕ ರೂಮಿಯ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಯಹೂದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಕ್ರೈಸ್ತರನ್ನು ಕುರ್ ಆನ್ ‘ಗ್ರಂಥದ ಜನರು(ಅಹ್ಲ್ ಕಿತಾಬ್)’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಕುರ್ ಆನ್ ವಿಶ್ವೈಕ್ಯತೆಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮುಜದ್ದಿದ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಮೆಚ್ಚುವ ರೂಮಿಯ ವಿಶ್ವೈಕ್ಯತೆಯ ಮೂಲ ಇದೇ ಆಗಿದೆ.
ಮರುಭೂಮಿಯ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ರೂಮಿ: ಕೋಲ್ಡ್ ಪ್ಲೇಯಲ್ಲಿ ಬರುವುದಕ್ಕೂ ಮೊದಲೇ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ರೂಮಿಯ ಕವಿತೆಗಳಿಂದ ‘ಇಸ್ಲಾಮ’ನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಹಾಕುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಕಾಲಘಟ್ಟದಿಂದಲೇ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರು ರೂಮಿಯ ಕವಿತೆಗಳಿಂದ ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದರೆಂದು ಡ್ಯೂಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಮಿಡ್ಲ್ ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಪ್ರೋಪೆಸರ್ ಹಾಮಿದ್ ಸಫಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಅನುವಾದಕರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಯ ಧರ್ಮ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ಅಸಾಧಾರಣ ಧಾರ್ಮಿಕತೆ ಹಾಗೂ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ‘ಮರುಭೂಮಿಯ ಧರ್ಮ’ ದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಪರಿಣಾಮ ರೂಮಿ, ಹಾಫಿಝ್ ಮೊದಲಾದ ಕವಿಗಳ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿನ ‘ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯ’ ಜೊತೆಗೂ ಅವರಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಸಫಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ; ‘ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಕಾರಣದಿಂದಲ್ಲ; ಅದರೊಂದಿಗಿನ ಶತ್ರುತ್ವದಿಂದ ಇವರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಗೆ ಬಂದರು’. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ತಾರತಮ್ಯದಿಂದ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಏಕಾಂಗಿಯಾದರು. 1760ರ ಕಾನೂನಿನ ಅನುಸಾರ ಯುಎಸ್ ಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಇದಾಗಿ ಒಂದು ಶತಮಾನದ ಬಳಿಕ ಅಮೆರಿಕದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿತು; ಮುಸ್ಲಿಮರು ಎದುರಾಳಿಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ರೈಸ್ತರೊಂದಿಗೆ ವಿಪರೀತ ಧ್ವೇಷ ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ’. ಇಹಲೋಕದ ಮೋಹ ತ್ಯಜಿಸಿ, ದೇವನನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಹಾಗೂ ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸೇರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ, ಇತರರನ್ನು ಗಮನಿಸದೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆಗಳಿಗೆ ಸ್ವಯಂ ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವರೊಂದಿಗೆ ಮಸ್ನವಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಜೇಮ್ಸ್ ರೆಡ್ ಹೇಸ್ ತನ್ನ ಮಸ್ನವಿಯ ಅನುವಾದದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಇಂದಿಗೂ ಪಶ್ಚಿಮ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ರೂಮಿ ಬೇರೆ, ಇಸ್ಲಾಮ್ ಬೇರೆ. ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆರ್.ಎ.ನಿಕಲ್ ಸನ್, ಎ.ಜೆ.ಆರ್ಬರಿ ಹಾಗೂ ಆ್ಯನ್ ಮೇರಿ ಶಿಮ್ಮಲ್ ಮೊದಲಾದ ರೂಮಿಯ ಅನುವಾದಕರು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರೂಮಿಯ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಒಬ್ಬ ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಮಾತ್ರ ರೂಮಿಗೆ ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಓದುಗರನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಟ್ಟ. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಅನುವಾದಕನೋ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರನೋ ಅಲ್ಲ. ಕೊನೆಯ ಪಕ್ಷ ಆತನಿಗೆ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆ ಕೂಡ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅವನು 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಅನುವಾದವನ್ನು ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸಿದನಷ್ಟೇ.
ರೂಮಿಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದಗಳು: ಬಾರ್ಕ್ಸ್ 1937ರ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಬೆಳೆದದ್ದು ಟೆನೆಸ್ಸಿಯ ಚತ್ತನೂಗಾದಲ್ಲಿ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್ ಡಿ ಮಾಡಿರುವ ಅವನ ಮೊದಲ ಕೃತಿ ‘ ದಿ ಜ್ಯೂಸ್’ 1971ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಕವಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಬ್ಲೇ ಯ ಮೂಲಕ ರೂಮಿಯ ಪರಿಚಯವಾಗುತ್ತದೆ. ‘ಇದನ್ನು ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸು’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಆರ್ಬರಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳ ಒಂದು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ರಾಬರ್ಟ್ ಬ್ಲೇ ಅವನಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಮ್ಮೆಯೂ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದವನಲ್ಲ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತನ್ನ ಮನೆಯಿರುವ ಜಾರ್ಜಿಯಾದಿಂದ ನನಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ತನಗೊಂದು ಕನಸು ಬಿದ್ದಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ. ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಆತ ಒಂದು ನದಿಯ ಸಮೀಪದ ಕಡಿದಾದ ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ವೇಳೆ ಬೆಳಕಿನ ವರ್ತುಲದಲ್ಲಿ ಆಗಂತುಕನೊಬ್ಬ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ‘ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇನೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಆತನನ್ನು ಫಿಲಾಡೆಲ್ಪಿಯಾದ ಸಮೀಪದ ಸೂಫಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆತ ಸಭೆಯ ನಾಯಕ. ಬ್ಲೇ ತನಗೆ ಕೊಟ್ಟ ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಅನುವಾದವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಹಾಗೂ ರೂಪಾಂತರಿಸಲು ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆ ನಂತರ ಆತ ಹನ್ನೆರಡಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರೂಮಿ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ: ನಮ್ಮ ಮಾತುಕತೆಯ ನಡುವೆ ಬಾರ್ಕ್ಸ್, “ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯವೆಂದರೆ ಅದು ‘ಹೃದಯ ಭಂಡಾರದ ರಹಸ್ಯ ಕೀಲಿ ಕೈ. ಅದು ಅವರ್ಣನೀಯ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಅವರ್ಣನೀಯ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಹೇಳಲು ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ರೂಪಾಂತರಿಸುವಾಗ ವಿಪರೀತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಅವನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕೈಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ರೂಮಿಯ ‘ಲೈಕ್ ದಿಸ್‌’ ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಬಹುದು. ಈ ಕವಿತೆಯ ಒಂದು ಸಾಲನ್ನು ಆರ್ಬರಿ ಮೂಲಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠನಾಗಿ ‘ಹೂರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರು ಕೇಳುವುದಾದರೆ, ಮುಖಕ್ಕೆ ಮುಖ ಕೊಟ್ಟು ಹೇಳು, ಇದರಂತೆ’ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹೂರಿಗಳೆಂದರೆ, ಇಸ್ಲಾಮ್ ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡಿದ ಸ್ವರ್ಗದ ಕನ್ಯೆಯರು. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ತನ್ನ ರೂಪಾಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಕೈಬಿಡುತ್ತಾನೆ, ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅದರ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದವನ್ನು ಸಹ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನು ರೂಪಾಂತರಿಸಿದ ಸಾಲು ಹೀಗಿದೆ. ‘ನಿನ್ನೊಂದಿಗೆ ಯಾರಾದರು ನಿನ್ನ ಲೈಂಗಿಕ ಇಚ್ಛೆಗಳ ಪರಿಪೂರ್ಣ ತೃಪ್ತಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದರೆ ಮುಖ ಎತ್ತಿ ಹೇಳು, ಇದರಂತೆ’ ಇಲ್ಲಿ‌ರುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಲ್ಲೇಖ ನಾಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದೇ ಕವನದಲ್ಲಿರುವ ಜೀಸಸ್ ಮತ್ತು ಜೋಸೆಫ್ ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದಿವೆ. ನಾನು ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದಾಗ ಆತ ‘ನಾನು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದ್ದು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿಯೇ ಎಂಬುದು ನೆನಪಿಲ್ಲ’ ಎಂದ. ‘ನಾನು ಪ್ರೆಸ್ಬಿಟೇರಿಯನ್. ನನಗೆ ಬೈಬಲ್ ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ನೆನಪಿರುತ್ತವೆ. ನನಗೆ ಕುರಾನ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೊಸ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ತಿಳಿದಿದೆ. ಕುರಾನ್ ಓದುವುದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟ’ ಎಂದ.
‘ರೂಮಿಯ ಪದಗಳಲ್ಲ’ ಅಮೆರಿಕನ್ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ರೂಮಿಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ ಮಿಲಿಯನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಓದುಗರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು ಎಂದು ಒಮಿದ್ ಸಫಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ತನ್ನ ಬದುಕಿನ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಮಯ ಹಾಗೂ ಒಲವನ್ನು ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಅಮೇರಿಕನ್ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ರೂಪಾಂತರಿಸುವ ಕಾಯಕಕ್ಕಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೂಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧವೇ ಇಲ್ಲದ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ರೂಮಿಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿವೆ. ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನ ದೀಪಕ್ ಚೋಪ್ರ ಹಾಗೂ ಡ್ಯಾನಿಯಲ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಸ್ಕಿ ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಈ ಬಗೆಯದ್ದು. ಈ ಕೃತಿಗಳು ರೂಮಿ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಆದರೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ರೂಮಿಯ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ ಎಂಬಷ್ಟು ಅಪರೂಪ. ಅಧ್ಯಾತ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರುವ ಹಾಗೂ ಪರ್ಯಾಯ ಔಷಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೀಪಕ್ ಚೋಪ್ರ ತನ್ನ ಕವನಗಳು ‘ರೂಮಿಯ ಪದಗಳಲ್ಲ’ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಬದಲಾಗಿ, ಅದು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಮೂಲದ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಓದುವಾಗ ಉದಯಿಸಿದ ಭಾವಗಳು. ಹೊಸ ಸೃಷ್ಟಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ, ಮೂಲದ ಸಾರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಕುರ್ ಆನ್ ಮತ್ತು ರೂಮಿ: ‘ಇದೊಂದು ರೀತಿಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಈ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನ ಅನುವಾದಗಳ ಮೇಲೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸಫಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ‘ಈ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯು ಬೋಸ್ನಿಯ ಮತ್ತು ಇಸ್ತಂಬೂಲ್ ನಿಂದ ಕೊನ್ಯಾದವರೆಗಿನ ಹಾಗೂ ಇರಾನ್ ನಿಂದ ಮಧ್ಯ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದವರೆಗಿನ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿರುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭೂಭಾಗವನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಹಾಕುತ್ತಿದೆ ಅಥವಾ ಕಬಳಿಸುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯದಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು ಹೊರ ತೆಗೆಯುವುದರಿಂದ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಂಪ್ ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಲಹೆಗಾರರಾದ ಜನರಲ್ ಮೈಕಲ್ ಫ್ಲಿನ್ ರಂತಹವರು ಇಸ್ಲಾಮ್ ಅನ್ನು ‘ಕ್ಯಾನ್ಸರ್’ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಮನಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪಿದ್ದಾರೆ. ಇವತ್ತಿಗೂ ಅಮೆರಿಕದ ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯೇತರರು ಹಾಗೂ ಬಿಳಿಯೇತರರು ವಿಶ್ವ ನಾಗರಿಕತೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ವಾದವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ರೂಮಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯು ಅಷ್ಟೇನೂ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಿಷಯವಲ್ಲ. ‘ಜಗತ್ತಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯು ಅಂತಹ ಒಂದು ವಿವಾದಿತ ವಿಷಯವೇ’ ಎಂದು ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ‘ನಾನು ನನ್ನ ಸತ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದೆ. ನೀನು ನಿನ್ನ ಸತ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದೆ. ಇದು ಅಸಂಬದ್ಧ. ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಒಂದೇ. ನಾನು ನನ್ನ ಹೃದಯವನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯ ನನಗೆ ನೆರವಾಯಿತು’ ಎಂದು ಅವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಕವೇ ಒಬ್ಬನಿಗೆ ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯ ವಿಧಾನವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಬಹುದು. ರೂಮಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪ್ರಾಸ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಕುರಾನ್ ನಿಂದ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ರೂಮಿಯ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಓದುಗರು ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಮೆರಿಕನ್ ಓದುಗರಿಗೆ ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಈ ನೀಲನಕ್ಷೆಯ ಅರಿವಿಲ್ಲ. ‘ಕುರಾನ್ ಅನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟು ರೂಮಿಯನ್ನು ಓದುವುದು, ಬೈಬಲ್ ಬಿಟ್ಟು ಮಿಲ್ಟನ್ ಅನ್ನು ಓದುವುದು ಎರಡೂ ಒಂದೇ’ ಎಂದು ಸಫಿ ಹೋಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ರೂಮಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ ವಿರೋಧಿ ಎಂದುಕೊಂಡರೂ ಸಹ ಅವರನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ನೋಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಆ ರೀತಿಯ ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆಗೆ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಗುರುತಿಸಬೇಕಿದೆ. ರೂಮಿಯ ಕಾವ್ಯಗಳು ಕೇವಲ ‘ಧಾರ್ಮಿಕತೆ’ಯಲ್ಲ; ಅದು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ವಿದ್ವತ್ ವಲಯದೊಳಗಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ರೂಮಿ ಕುರಾನ್, ಹದೀಸ್ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಓದಿಗೆ ಸವಾಲೆಸೆಯುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶೋಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಾರ್ಕ್ಸ್ ನ ಒಂದು ರೂಪಾಂತರ ಹೀಗಿದೆ; ‘ಒಳಿತು ಕೆಡುಕುಗಳಾಚೆಗೂ ಒಂದು ಸ್ಥಳವಿದೆ; ಅಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾಗೋಣ’ (ಈ ಸರಿತಪ್ಪುಗಳಾಚೆಗೆ ಒಂದು ಬಯಲಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸೋಣ). ಮೂಲ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಿತು-ಕೆಡುಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿರುವುದು ಈಮಾನ್(ಸತ್ಯವಿಶ್ವಾಸ) ಮತ್ತು ಕುಫ್ರ್(ಸತ್ಯನಿಷೇಧ) ಎಂಬ ಪದಗಳು. ಸತ್ಯವಿಶ್ವಾಸದ ಮೂಲವಿರುವುದು ಧಾರ್ಮಿಕ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯಲ್ಲಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ ಉದಾತ್ತವಾದ ದಯೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎಂದು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ವಿದ್ವಾಂಸನೊಬ್ಬ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಊಹಿಸಿ‌ನೋಡಿ. ಇಂದು ಯಾವುದನ್ನು ನಾವು ಹಾಗೂ ಬಹುತೇಕ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮೂಲಭೂತವಾದ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೋ ಅದನ್ನು ಏಳುನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ರೂಮಿ ಗುರುತಿಸಿದ್ದರು. ಇಂತಹ ಓದುವಿಕೆಯೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅನನ್ಯವಾದುದೇನೂ ಅಲ್ಲ. ರೂಮಿಯ ರಚನೆಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ತಳ್ಳಾಟಗಳನ್ನು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಕುರಾನ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ರೂಮಿ ಮತ್ತು ಹಾಫಿಝ್ ಕವಿತೆಗಳಂತೆ ಯಾವ ಪಠ್ಯಗಳೂ ಕೂಡ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಭಾವನಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಸಫಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಲೇಖಕರು ಬರೆದುದನ್ನು ಕೈಯಿಂದಲೇ ನಕಲು ಮಾಡಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ರೂಮಿಯ ರಚನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ‘ಭಾಷೆ ಕೇವಲ ಸಂವಹನ ಮಾಧ್ಯಮ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದು ಸ್ಮೃತಿ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ದಾಸ್ತಾನು ಕೂಡ ಹೌದು’ ಎಂದು ಬರಹಗಾರ ಹಾಗೂ ಅನುವಾದಕ ಸಿನಾನ್ ಅಂತೂನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಎರಡು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ನಡುವಿನ ವಾಹಕನೆಂಬ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಕನು ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ರಾಜಕೀಯ ನಿಲುವು ತಾಳುತ್ತಾನೆ. ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕವಿಯನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನ ಅಮೆರಿಕನ್ ಓದುಗರು ಗ್ರಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ಅವರು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ, ಮೂಲಪಠ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಣೆ ಅವರ ಮೇಲಿದೆ. ರೂಮಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ನಡೆದಿದ್ದರೆ, ಶರೀಅತ್ ಬೋಧಿಸುವ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಒಬ್ಬರು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಓದಲ್ಪಡುವ ಪ್ರೇಮ ಕಾವ್ಯವನ್ನೂ ಸಹ ಬರೆಯಬಲ್ಲರು ಎಂದು ಓದುಗರು ತಿಳಿಯಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ‘ಜಾವಿದ್ ಮೊಜದ್ದಿದ್’ ಎಂಬವರು ಮಸ್ನವಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಆರು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅನುವಾದ ಮಾಡುವ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಅವರು ಅದರ ಮೂರು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ಭಾಗ ಇನ್ನೇನು ಪ್ರಕಟವಾಗಲಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ರೂಮಿ ಬಳಸಿರುವ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಮತ್ತು ಕುರಾನ್ ನ ಅರಬಿಕ್ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲೇ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಇಟಾಲಿಕ್ ಫಾಂಟಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಓದಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಶ್ರಮ ಹಾಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹ ಪೀಡಿತ ಮನಸಿನಿಂದ ಹೊರಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಅನುವಾದವು ವಿದೇಶೀಯರಿಗೆ ರೂಮಿಯನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಷ್ಟೆ. ಕೇಶವಾರ್ಝ್ ಹೇಳಿರುವಂತೆ, “ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಷಯವೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸಂರಚನೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಒಬ್ಬ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಕೂಡ ಹೀಗಿರಬಲ್ಲ” ಎಂಬುದರ ಸೂಚನೆಯಾಗಲಿದೆ ಈ ಅನುವಾದ.
ಮೂಲ: ರೋಝಿನಾ ಅಲಿ ಅನುವಾದ: ಸ್ವಾಲಿಹ್ ತೋಡಾರ್ ಕೃಪೆ: ನ್ಯೂಯೋರ್ಕರ್‌ ಮ್ಯಾಗಝಿನ್
ಹಳೆಯ ಮಲಬಾರ್ ನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ಮಂಗಳೂರು, ಉಡುಪಿ, ಕೊಡಗು ಮತ್ತು ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿರುವ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಸಂದರ್ಶನವಿದು. ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮಾಲೆ, ಮೌಲಿದ್, ಬ್ಯಾರಿ ಜನಪದ ಹಾಡುಗಳು, ಜನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮೂಲಬೇರು ಕೇರಳದ ಮಲಬಾರಿನಲ್ಲಿದೆ. ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಹಾಗೆಯೇ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಆ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ.
(ತನ್ನ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಲೇಖನಗಳಿಂದ ಮಲಯಾಳಂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಚಿರಪರಿಚಿತರಾಗಿರುವ ಅಬೂಬಕ್ಕರ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಮೂಲತಃ ಮಲಯಾಳಂ ಶಿಕ್ಷಕರು. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಕಾರಣದ ನಡುವಿನ ಕೊಂಡಿಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿರುವ ಇವರು ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದು ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಬಿ.ಎಡ್ ಮುಗಿಸಿ, ಪಟಿಯಾಲಾದ Northern Regional Language Centre ನಿಂದ ದ್ವಿತೀಯ ಭಾಷಾ ಬೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ಯ ಕೇರಳದ ಹೈಯರ್ ಸೆಕೆಂಡರಿ ಶಾಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಲಯಾಳಂ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಬೂಬಕ್ಕರ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಕೋಝಿಕೋಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಿಝಕೋತ್ ಗ್ರಾಮದ ಕತ್ತರಮಲ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ.
ಅಬೂಬಕ್ಕರ್ ಮಾಸ್ಟರ್
ಈಗಾಗಲೇ, ಕೇರಳದ ಭವಿಷ್ಯದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂರಚನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗುವಂತಿರುವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ವಿಮರ್ಶೆಗೊಳಪಡಿಸುವ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ತನ್ನ ʼಫ್ಯೂಚರ್ ಫಾರ್ಮ್ ಬುಕ್ಸ್ʼನ ಪ್ರಕಾಶನದಿಂದ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಶಲ್ ಧಾರ, ಟಿ ಉಬೈದ್(Biography), ವೈದ್ಯರುಡೆ ಕಾವ್ಯ ಲೋಗಂ, ಉಮರ್ ಕಾಝಿ(Biography) ಮುಂತಾದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿರುವ ಮಾಸ್ಟರ್, ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನೂ, ವಿಚಾರಗೋಷ್ಠಿಗಳನ್ನೂ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆದ ಅಧ್ಯಯನಾತ್ಮಕ ಲೇಖನಗಳು ಹಲವು ಮಲಯಾಳಂ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ ಹಾಗೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗೊಳಗಾಗಿವೆ. ಮಾಪಿಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸೂಫಿಸಮ್ಮಿನೊಂದಿಗೆ ಹೇಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಬೂಬಕ್ಕರ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಅವರು ಸೂಫಿಸಂ ಹಾಗೂ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಡೆದ ಸಂವಾದದ ಆಯ್ದ ಭಾಗವನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.)
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಅಲೌಕಿಕ ಅಥವಾ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಪ್ರೇಮದ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸೂಫಿಗಳು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ಪ್ರಭಾವ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲೂ ಬಿದ್ದಿದೆ, ಮಲಬಾರ್ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ನೀವು ಹೇಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತೀರಿ?
ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮೆಯ ವಿರಹದಲ್ಲಿರುವ ಓರ್ವ ಅದಮ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಯ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯಂತೆಯೇ ದೇವನನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಸೂಫಿಗಳ ಭಾವತೀವ್ರತೆಯು ಇರಬಲ್ಲದು. ಆ ಸೂಫಿಗಳಿಗೆ ಇಡೀ ವಿಶ್ವವು, ಅದೃಶ್ಯನಾಗಿರುವ ಅವರ ಪ್ರೇಮಿಯ(ದೇವನ) ಚಿಹ್ನೆಗಳ ಬೃಹತ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಆ ಪ್ರತೀ ಚಿಹ್ನೆಗಳೂ ಅವರ ಪ್ರಿಯತಮೆಯ ಕುರಿತು ಪ್ರೇಮಿಗೆ(ಸೂಫಿಗೆ) ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಮದ ಕಿಡಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಕವಿತೆ ಅಥವಾ ಕಾವ್ಯದ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಭಾಷೆಯ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೆ ಯಾವ ಭಾಷೆಯಿಂದಲೂ ಅವರ ಎದೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗ ಅವರು ಕವಿತೆಯ ಮೊರೆಯೇ ಹೋಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯವೇ ಸೂಫಿಗಳ ಭಾಷೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅವರು ಕಾವ್ಯದ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಸಂವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸೂಫಿಗಳದ್ದು ಕಾವ್ಯದ ಹಾದಿ.
ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಮಾರ್ಗವೂ ಇದುವೇ. ಸೂಫೀ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಯ ಒಟ್ಟು ಪರಿಣಾಮವೇ ‘ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ’1. ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಅವರದೇ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಲು ಸೂಫಿಗಳಿಗಿದ್ದ ಉತ್ಸಾಹ ಅವರನ್ನು ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸಂವಹಿಸಲು ಅರೇಬಿಕ್ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಮಲಯಾಳಂ ಉಚ್ಛಾರಣೆಗೆ ಸರಳವಾಗುವಂತೆ ಅರಬಿ ಲಿಪಿಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸೂಫಿಸಂ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಗೆ ಸೃಜನಶೀಲ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಹಾಗೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಒಂದು. ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಾವ್ಯಗ್ರಂಥ ʼಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಮಾಲಾʼ. ಇದು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಕೃತಿ. ತದನಂತರ ಬಂದ ಕುಞಾಯಿನ್ ಮುಸ್ಲಿಯಾರ್ ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಕೂಡಾ ಸೂಫೀ ಪರಂಪರೆಯದ್ದು. ‘ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಶೇಖ್’ 2. ಹಾಗೂ ಪ್ರವಾದಿಯವರನ್ನು ರೂಪಕವಾಗಿಸಿರುವುದೇ ನೂಲ್ ಮಾಲ, ನೂಲ್ ಮದ್ಹ್, ಕಪ್ಪ ಪಾಟ್ಟು ಮುಂತಾದ ಕುಞಾಯಿನ್ ಮುಸ್ಲಿಯಾರ್ ಕವಿತೆಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೂಲಾಧಾರ. ಇದೆಲ್ಲವೂ ‘ತಸವ್ವುಫ್’* 3. ನ ಸಾಂಕೇತಿಕ ನಿರೂಪಣೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳೆಲ್ಲವೂ ಸೂಫಿಸಂ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಸೃಜನಶೀಲ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೂಫಿ ಪ್ರಭಾವ ಹೇರಳವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಾವ್ಯ ʼಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಮಾಲಾʼ ಮಲಬಾರ್ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಮೇಲೆ ಬೀರಿದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿವರಿಸಬಹುದೇ?
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಮಾಲಾವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 1607 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಅಂಗ. ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಮನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಧನವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಈ ಕೃತಿ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಆಶಯನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವಿಸಿತ್ತು. ಈ ಕಾವ್ಯ ಸೂಫೀ ಸಂತರ ಮೇಲಿನ ಗೌರವಾದರವನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಮರ ಮನೋಭಾವದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿಸಿತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಕಡೆಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ಅವಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನ ನೀಡಿದ ಕಾವ್ಯ ಇದು. ‘ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಮಾನವಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡುವʼ ರಾಜಕೀಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ (ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಜೊತೆಗೆ) ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಹಾಗೂ ಜೀವನದ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕತೆಯನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ನೋಡಲು ಕಲಿಸಿತು. ಈ ಕಾವ್ಯ ಮಾಪ್ಪಿಳಗಳ ಜೀವನದ ಲಯ ಮತ್ತು ತಾಳವಾಗಿ ಲೀನವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ತಮ್ಮ ನೋವುಗಳಿಗೆ ಶಮನದಂತೆ ಬೆನ್ನಿಗೆ ನಿಂತಿತು. ಹಾಗೂ ಬೇರೆಬೇರೆ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಬದುಕಿನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಈ ಕೃತಿ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿತು.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಸೂಫಿ ಮಹಾತ್ಮರು ಮತ್ತು ವೀರರ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಅಮರಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಾಲಾ ಮೌಲಿದುಗಳು ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರವೇನು?
ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸೂಫಿಸಂನ ವಿಕಾಸದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇಟ್ಟು ಓದಬೇಕು. ‘ತ್ವರೀಕತ್’*4 ಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡು ಬಲಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಆ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ (ತ್ವರೀಕತ್ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ) ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ಚಲಿಸದೆ ಜೀವಂತ ಅಥವಾ ಮರಣಹೊಂದಿದ ಸಂತರಿಂದ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯುವುದು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಂಡ ಅಥವಾ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಬಯಸುವ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತರ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಕೃತಿಗಳು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆ ಕಾಲವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಈ ಮಾಲಾಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಮಾಲಾ, ರಿಫಾಯಿ ಮಾಲಾ ಮತ್ತು ನಫೀಸತು ಮಾಲಾದಲ್ಲಿ ಸಂತರ ಕರಾಮತ್ತು(ಪವಾಡ)ಗಳು ಯಥೇಚ್ಚವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಗೊಂಡವು. ಸಂತರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಇದು ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತ ಪವಾಡಗಳ ಕಥೆಯಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಾಗ್ಯೂ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಸ್ತುನಿಷ್ಟತೆಗಿಂತ ಇದರೊಳಗೆ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಭಕ್ತಿಯೇ ಇದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣ ಅಥವಾ ಇದರ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮ.
ಈ ಕಾವ್ಯಗಳು ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂಫಿಗಳ ಮೇಲಿದ್ದ ಪ್ರೀತ್ಯಾದರಗಳಿಂದಾಗಿ, ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದುವುದು, ರಾಗವಾಗಿ ಹಾಡುವುದು ಪವಿತ್ರ ಕಾರ್ಯದಂತೆ ಜನಜನಿತವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳು ಯಾವುದೇ ಅಡೆತಡೆಯಿಲ್ಲದ ಸುಂದರವಾದ ಸಾಲುಗಳಿಂದ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುವಷ್ಟು ಸರಳವಾಗಿತ್ತು. ಕಾವ್ಯದ ಹಾಡುಗಳು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳ್ಳಲು ಇದೂ ಕೂಡ ಒಂದು ಕಾರಣ. ಕಾವ್ಯದ ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಣಗಳು ಹಾಗೂ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ರೂಪಕಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಅರಿವಿನ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ನಿಲುಕಬಲ್ಲಂತಹವು. ಈ ಕಾವ್ಯಗಳ ಓದು ಪವಿತ್ರ ಕಾರ್ಯವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದ್ದುದರಿಂದ ಈ ಕಾವ್ಯಗಳ ಓದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಜನರು ನಿರಂತರ ಓದುವಿಕೆ, ಕೇಳುವಿಕೆಯಿಂದಲೇ ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪಾತ್ರಗಳು, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆಪ್ತವಾಗಿಬಿಟ್ಟವು. ಕಾವ್ಯದ ನಾಯಕರು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬೀಳುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ, ಅಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕರೆಯುವ ಹೆಸರುಗಳಾದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬೀಳುವ ಮಗು ʼಅಮ್ಮಾʼ ಎಂದು ಕೂಗುವಂತೆ ʼಯಾ ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ʼ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ನಡುವೆ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಮಾಲಾಗಳು ಸಂತರಿಗೆ ನೀಡಿರುವ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಅಂತಹದ್ದು.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಜನಪದದ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಮೀರಿ, ಮಾಪ್ಪಿಳ ಕಲಾ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ವೀಕಾರವನ್ನು ಗಳಿಸಲಿಲ್ಲ ಯಾಕೆ?
ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೂ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ತೀರಾ ಸಂಕುಚಿತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಿತ್ತು. ‘ಅಬೂ ಸಾಹಿಬ್’*5 ಕೂಡಾ, ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೆಂದರೆ ಚಾವಕ್ಕಾಡ್ ಹಾಗೂ ಮಂಗಳೂರು ನಡುವಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯೆಂದಷ್ಟೇ ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಅದರಾಚೆಗಿನ ಜಗತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವಿಲ್ಲವೆಂದು ನಿಲುವು ತಾಳಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಕೇವಲ ಒಂದು ಲಿಪಿ ಎಂದಷ್ಟೇ ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಮೀರಿ, ಅರೇಬಿಕ್ ಮಲಯಾಳಂನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕುರಿತಂತೆ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಾಪ್ಪಿಳ ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಆಶಯವನ್ನು ಗಹನವಾಗಿ ಗಮನಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಲಯಾಳಂ ಅನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಿ ಅಪಭ್ರಂಶಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದಷ್ಟೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾಗಿ ಅರಬ್ಬಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದೊಳಗೆ ಆಳವಾಗಿ ಧುಮುಕಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿರಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವುದರಲ್ಲೇ ಅತೀ ಉತ್ಸಾಹ ಇದ್ದಂತಿತ್ತು.
ಹೀಗೆ ಸ್ವಂತ ಸಮುದಾಯದ ಸಾಹಿತಿ, ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಂದ ಅವಗಣನೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲೋಕವು ಸಾಧಾರಣ ಜನಪದ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಣಗೊಂಡು ಅವಗಣನೆಯಾದದ್ದರಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿಲ್ಲ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ, ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂನ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಕರಣ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಉದಾಸೀನತೆಯು ಮೇಲ್ನೋಟದಲ್ಲಿಯೇ ಇದನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ʼಜನಪದʼ ಎಂದಷ್ಟೇ ಬಿಂಬಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆಧುನಿಕೋತ್ತರ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ತಲೆಮಾರಿನ ಜನಾಂಗ ತಮ್ಮ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಹುಡುಕುತ್ತಾ, ಅರೇಬಿಕ್ ಮಲಯಾಳಂನ ಆಳವನ್ನು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಟಿ. ಉಬೈದ್, ಅಬು ಮತ್ತು ಪುನ್ನಯೂರ್ಕುಲಂ ಮುಂತಾದವರನ್ನು ಓದಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ವಂತವಾಗಿ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ, ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಧುನಿಕೋತ್ತರ ಬೌದ್ಧಿಕ ವಾತಾವರಣವು ಮಾಪ್ಪಿಳಾಗಳಲ್ಲದ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಕೂಡಾ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಸಾಹಿತ್ಯದೆಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಗೆ ಬಂದು ತಲುಪದಿದ್ದರೂ ಕೂಡಾ ಆ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅಲೌಕಿಕ ಕವನಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾದ ಕೃತಿಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡಬಹುದೇ?
ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಪವಿತ್ರಾತ್ಮಗಳ(ಸೂಫಿಗಳ) ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯುವುದು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೂಫಿಸಂನ ಗಾಢ ಪ್ರಭಾವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ತಸವ್ವುಫ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಂತವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡವರು ತೀರಾ ಅಪರೂಪವಾಗಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ, ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಕೃತಿಗಳು ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ. ಆದರೆ ಇಚ್ಚಮಸ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಕಡಾಯಿಕ್ಕಲ್ ಮೊಯಿದೀನ್ ಕುಟ್ಟಿ ಮುಸ್ಲಿಯಾರ್ ಕೃತಿಗಳು ಅಂತಹವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳು ತೀರಾ ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ನಿಗೂಢವಾದ ಸೂಫಿ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಹಾಗೂ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯ ರೂಪಕಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರವೆನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೃತಿಗಳು ಸೂಫಿಸಮ್ಮಿನ ಮೇಲೆ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಸೂಫಿಸಮ್ಮಿನ ಪ್ರಭಾವಳಿಯ ಸುತ್ತಲೇ ರಚಿತವಾಗಿವೆ. ಜೀವನದ ವಿಧಾನ, ವಿಶ್ವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ಮಹಾನ್ ಕವಿ ಮೊಯಿನ್ ಕುಟ್ಟಿ ವೈದ್ಯರ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಲೌಕಿಕತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತೀರ?
ಮೊಯಿನ್ ಕುಟ್ಟಿಯವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರೇಮಕಾವ್ಯ ‘ಹುಸ್ನುಲ್ ಜಮಾಲ್-ಬದ್ರುಲ್ ಮುನೀರ್’ ನಲ್ಲಿ ಅದಮ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಗಳಾದ ಹುಸ್ನುಲ್ ಜಮಾಲ್ ಹಾಗೂ ಬದ್ರುಲ್ ಮುನೀರ್ ಹಲವು ಎಡರುತೊಡರುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊನೆಗೂ ಅದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಿವಾರಿಸಿ ಸತಿ-ಪತಿಯರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕಾವ್ಯ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ನವದಂಪತಿಗಳ ಮಧುಚಂದ್ರವನ್ನು ವಿವರಿಸಿಯೇ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಕಥೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹಿತ ಹುಸ್ನುಲ್ ಜಮಾಲ್ ಮತ್ತು ಬದ್ರುಲ್ ಮುನೀರ್ ಹಾರುವ ರಥದಲ್ಲಿ ಮಧುಚಂದ್ರದ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮಧುಚಂದ್ರದ ಪ್ರವಾಸದ ಗುರಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಬದ್ರುಲ್ ಮುನೀರ್ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಜೀವನ್ಮರಣ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ ಮುನೀರ್ ನನ್ನು ಮೂವರು ಸುಂದರಿಯರು ಏಕಮುಖವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಮೂವರು ಸುಂದರಿಯರನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಆ ಪ್ರಯಾಣ. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಸಾಧಾರಣ ಹೆಣ್ಣು-ಗಂಡುವಿನ ನಡುವಿನ ಪ್ರೇಮಕಾವ್ಯದಂತೆ ಕಾಣುವ ಈ ಕೃತಿ ಇಲ್ಲಿ ಲೌಕಿಕ ಪ್ರೇಮದ ಘನತೆಯನ್ನು ಮೀರಿ ಬೇರೆಯದ್ದೇ ಆಯಾಮವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಈ ಮೂವರು ಪ್ರೇಯಸಿಯರು ʼಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ ಮಾನವ ಆತ್ಮಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆʼ. ಇದು ಸೂಫೀ ಕವಿತೆಗಳ ರೂಪಕಗಳನ್ನು ಅರಿತವರಷ್ಟೇ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲರು.
ಅದು ಮೊಯಿನ್ ಕುಟ್ಟಿ ವೈದ್ಯರ ಬರವಣಿಗೆಯ ಶೈಲಿ. ಹಾಗೂ ಸೂಫೀ ರೂಪಕಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದವರು ಇಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯದ ಆತ್ಮವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಫಲರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ‘ಪಡಪ್ಪಾಟ್’ ಗಳನ್ನು (ಯುದ್ಧಗಾನ) ಗಮನಿಸುವುದಾದರೆ, ಅದು ಆಕ್ರಮಣದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿರೋಧಕ್ಕಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದ ವೀರರ ಬಗೆಗಿನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ತೆರೆದುಕೊಡುತ್ತದೆ. ಆ ವೀರರು, ಹುತಾತ್ಮತೆಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗುವಾಗಿನ ಅವರ ಧೃಢಸಂಕಲ್ಪ, ಅದಮ್ಯ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಇಡೀ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ವರ್ತಮಾನದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಜೀವನ್ಮರಣ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪುನರಾವಿಷ್ಕರಿಸುವುದನ್ನು ಈ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಪ್ರಶ್ನೆ: ವೈದ್ಯರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪ್ರವಾದಿಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಬಹುದೇ?
ವೈದ್ಯರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ʼಆರಾಮುತೋಲಿ ಓದಿ ಸತ್ಯಂʼ*8 ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾವ್ಯ. ಪ್ರವಾದಿಯ ನೂರನ್ನು(ಬೆಳಕು) ಆತ್ಮಗಳ ಮೂಲವಾಗಿ ಕಾಣುವುದೇ ಹಳೆಯ ಮಾಪ್ಪಿಳ ಕಾವ್ಯದ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಲುವು. ವೈದ್ಯರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬೆಳಕಿನ ದಾರಿದೀಪವೇ ಪ್ರವಾದಿಚರ್ಯೆ. ಸೂಫೀ ಕವಿಗಳು ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾದಿಯವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಅಥವಾ ಬರವಣಿಗೆಯದ್ದೇ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಾಗಿರಬಹುದು. ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪ್ರವಾದಿ ಜೀವನದಿಂದಲೇ ಹುಡುಕುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರವಾದಿಯವರ ಜೀವನವನ್ನು ಹಾಡುವ ವೈದ್ಯರ ತೀವ್ರ ಬಯಕೆಯೇ ‘ಹಿಜ್ರಾʼ ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರ ಬದರ್, ಉಹ್ದ್ ಮತ್ತು ಮಲಪ್ಪುರಂ ಪಡಪ್ಪಾಟುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾದಿ ಅತೀಂದ್ರಿಯ, ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರವಾದಿಯವರ ಮೇಲೆ ಉಕ್ಕಿ ಹರಿಯುವ ಪ್ರೀತಿಯೇ ಅವರ ಕಾವ್ಯದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣ. ಬದರ್ ಯುದ್ಧ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ʼಉರತ್ತ್ ಯಾ ಮೌಲಲ್ ಉರೂಬಾʼ ಮತ್ತು ʼನೈನಾರ್ ನಬೀತ್ ವಹಾʼ ಹಾಡುಗಳನ್ನೇ ಗಮನಿಸಿ. ಈ ಘಟನೆಯು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸನ್ನಧ್ಧರಾಗಿ ನಿಂತ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಸವಾದ್ ರ ಪ್ರವಾದಿ ಪ್ರೇಮದ ಉತ್ಕಟ ಪ್ರಕಟನೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಯುದ್ಧಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಈ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವೂ ಇಲ್ಲ. ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಕೈ ಬಿಡಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಕೈ ಬಿಟ್ಟಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಇಡೀ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ಉಪ-ಸಂಚಿಕೆಯಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂತು. ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಮದ ಪ್ರಕಟನೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ, ಆ ಭಾಗವನ್ನು ಹಾಡುವಾಗ ವೈದ್ಯರು ಸವಾದ್ ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೇ ನಿಂತು ಕವಿತೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈದ್ಯರ ಕಾವ್ಯದ ಗುಣ. ಇದು ವೈದ್ಯರ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೊಂಡ ಪ್ರವಾದಿ ಪ್ರೇಮ.
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು:
ಅರಬ್ಬೀ ಮಲಯಾಳಂ: ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಯ ಈಗಿನ ಲಿಪಿ ತಯಾರಾಗುವ ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅರೇಬಿಕ್ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಒಂದು ಬರೆವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಕಾರ. ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆಗೆ ಸಹಜವಾಗುವಂತೆ ಕೆಲವು ಹೊಸ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಲಿಪಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಲಬಾರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೊಡಗು, ಅವಿಭಜಿತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಹಾಗೂ ಆಸುಪಾಸಿನ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಅಧಿಕೃತ ಲಿಪಿಯಾಗಿತ್ತು. ಭಾಷವಾರು ವಿಂಗಡನೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರ ಪಡೆದ ಬಳಿಕ ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಪ್ರಭಾವ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಶೇಖ್: ಶೈಖ್ ಮುಹ್ಯುದ್ದೀನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಖಾದಿರ್ ಅಲ್ ಜೀಲಾನೀ ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು. ಹನ್ನೊಂದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಾಗ್ದಾದಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕಿದ್ದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸ. ಸೂಫೀ ಪರಪಂಪರೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುವ ಖಾದಿರೀ ಪಂಗಡವು ಇವರ ಶಿಷ್ಯ ಶೃಂಖಲೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಪೂರ್ವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭಾರತ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಖ್ಯಾತಿ ಅನನ್ಯವಾದುದು. ‘ಮುಹಿಯುದ್ದೀನ್ ಮಾಲಾ’ ಇದೇ ಸಂತರನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಕಟ್ಟಿರುವ ಕಾವ್ಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಜೀವನ, ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲಾಗಿದೆ.
ತಸವ್ವುಫ್: ಸೂಫಿಸಂ ನ ಅರೇಬಿಕ್ ಪದ.
ತ್ವರೀಕತ್: ಸೂಫಿ ಮಾರ್ಗ. ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಹಲವು ಸೂಫೀ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು ಖಾದಿರೀ, ಚಿಶ್ತಿ, ನಕ್ಷಬಂದಿ, ಸುಹ್ರವರ್ದಿ.
ಅಬೂ ಸಾಹಿಬ್: ಮಾಪ್ಪಿಳ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಬಂದಂತಹ ಸೂಫಿ ಬರಹಗಾರ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸಕಾರ. ಕೇರಳದ ತಲಶ್ಶೇರಿಯವರಾದ ಇವರು ಶೈಖ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಖಾದಿರ್ ಜೀಲಾನಿಯವರ ‘ಫುತೂಹುಲ್ ಗೈಬ್’ ಗ್ರಂಥದ ಅನುವಾದ, ದಾರ್ಶನಿಕ ಕವಿ ‘ಇಚ್ಚ ಮಸ್ತಾನ್’ ರ ವಚನಗಳ ಸಂಪಾದನೆ; ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಮಹತ್ವದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಾರು ಅರವತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ಇವರು ಸೂಫೀ ಅನುಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಕುರಿತು ಅಪಾರವಾದ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಸಾಧನೆ ಮೆರೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಬದ್ರುಲ್ ಮುನೀರ್ ಹುಸ್ನುಲ್ ಜಮಾಲ್: ಮಾಪ್ಪಿಳ ಮಹಾಕವಿ ಮೊಯಿನ್ ಕುಟ್ಟಿ ವೈದ್ಯರ್ ವಿರಚಿತ ಪ್ರೇಮಕಾವ್ಯ. ಇದನ್ನು ಪ್ರೊ. ಬಿ ಎಂ ಇಚ್ಲಂಗೋಡು ಅವರು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಅಂದವಾಗಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪಡಪ್ಪಾಟ್- ಯುದ್ಧಗಾನ. ಬ್ರಿಟೀಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಬದ್ರ್ ಪಾಟು, ಉಹ್ದು ಪಾಟು ಮುಂತಾದ ಪಡಪ್ಪಾಟುಗಳು ಕ್ರಾಂತಿಗೀತೆಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಬಳಿಕ ಬ್ರಿಟೀಷರು ಈ ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದರು. ಅರಬ್ಬಿ ಮಲಯಾಳಂ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಹಲವಾರು ಕೃತಿಗಳ ನಾಶಕ್ಕೆ ಇದು ಕೂಡಾ ಹೇತುವಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಬಳಸಲ್ಪಡುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರು ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ನಾಶಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಇಲ್ಲವಾಯಿತು ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನಕಾರರು ಖೇದ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಆರಮುತ್ತೊಳಿ ಓದಿ ಸತ್ತಿಯಂ- ಮಹಾಕವಿ ಮೊಯಿನ್ ಕುಟ್ಟಿ ವೈದ್ಯರು ಬರೆದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಒಂದು ಮಾಪ್ಪಿಳ ಹಾಡಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ‘ಪೈಗಂಬರರ ಪ್ರೇಮ’ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ.
ಕೆ. ಅಬೂಬಕ್ಕರ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಅವರ ಸಂದರ್ಶನ ನಡೆಸಿರುವುದು ‘ಅಗಮೀಯಂ’ ವೆಬ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ಫೈಝ್ ವಿಟ್ಲ
ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಹಾಗೂ ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆಯ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿರುವ ರಿಯಲಿಸಂ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಜಿಕಲ್ ರಿಯಲಿಸಂನ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಒಂದುಗೂಡಿರುವ ಮೊಹ್ಸಿನ್ ಹಾಮಿದ್ ರವರ ಕಾದಂಬರಿ “ಎಕ್ಸಿಟ್ ವೆಸ್ಟ್” ಪ್ರಸ್ತುತವೆನಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಮಕಾಲೀನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಜೀವನದ ಅನುಭವಗಳನ್ನಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಾಮಿದ್ ರವರು ತಮ್ಮ ಕಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಹಾಗೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟು, ಭವಿಷ್ಯದ ಕುರಿತ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾದ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಪಾಕ್-ಆಂಗ್ಲೋ ಯುವ ಬರಹಗಾರ ತನ್ನ ಕಾದಂಬರಿಯ ಮೂಲಕ ಮುಂದಿಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಅರುಂಧತಿ ರಾಯ್ ರವರ “ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಅಟ್ಮೋಸ್ಟ್ ಹಾಪ್ಪಿನೆಸ್” ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹಿಂದಿಕ್ಕಿ 2017ರ ಮ್ಯಾನ್ ಬೂಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಅಂತಿಮ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡ “ಎಕ್ಸಿಟ್ ವೆಸ್ಟ್”, ಹಾಮೀದ್ ರವರ 4 ನೇ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ‘ರಿಲಕ್ಟಂಟ್ ಫಂಡಮೆಂಟಲಿಸ್ಟ್’, ‘ಮೋತ್ ಸ್ಮೊಕ್’ ಮುಂತಾದ ಕೃತಿಗಳು ಹಾಮಿದ್ ರವರ ಗಮನಾರ್ಹ ಕೊಡುಗೆಗಳಾಗಿವೆ. ಹರಿದು ಚಿಂದಿಯಾದ ಜೀವನಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಮನುಷ್ಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಾಗಿವೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಪಲಾಯನವೆಂದು ಹೇಳುವಾಗ, ಜೀವನದ ಅನುಭವಗಳಾಚೆಗಿನ ಸಹಾನುಭೂತಿಯನ್ನು ಕಾದಂಬರಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಸಯಿದ್ ಮತ್ತು ನಾದಿಯಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುವ ಕಾದಂಬರಿ ಪ್ರೀತಿದಾಯಕ ಜೀವನದ ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರಿದು, ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧದ ನಿರೂಪಣೆ ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಆಕ್ರೋಶಭರಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಓದುಗನ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆ ರಿಯಲಿಸಂನ ಪ್ರಪಂಚದ ಕಡೆಗಾಗಿದೆ. ಅವರು ತಾವಿಚ್ಚಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ತೆರೆಯುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಾದ ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಗ್ರೀಕ್ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ನಗರಗಳನ್ನು ದಾಟುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದ ಲಂಡನ್ ನಗರದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಕಾಂದಂಬರಿಯ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಮಕಾಲೀನ ರಾಜಕೀಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಲೋಕವನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾದಂಬರಿಯು, ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಜೀವನದ ದೈನಂದಿನ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಓದುಗರಿಗೆ ಹೊಸ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ.
ವರ್ತಮಾನ ಜಗತ್ತಿನ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳನ್ನು ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ಪರಿಶೋಧಿಸುವ ಹಾಮಿದ್ ರವರ ಈ ಕಾದಂಬರಿಯು, ಓದುಗರ ಹೃದಯವನ್ನು ತನ್ನಡೆಗೆ ಸೆಳೆದು ಪ್ರಪಂಚದ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗೆ ಹೇಳುವುದು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ; “ಪ್ರಪಂಚ ನಾಶವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಅದು ಬರಿಯ ಕಲ್ಪನೆ. ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸೂಚಿಸುವುದು ಅಂತ್ಯವನ್ನಲ್ಲ. ಸ್ವತಃ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಹಾಗೂ ಭರವಸೆಯ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನಾಗಿದೆ ಅವುಗಳು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು.” ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಮಿದ್ ರವರು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ಶೈಲಿಗೆ ಹಾಗೂ ಓದುಗನ ನೇರ ನಿರೂಪಣಾ ಶೈಲಿಗೆ ವಿರುದ್ದವಾಗಿ ಹೊಸ ಕಥಾ ನಿರೂಪಣಾ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಯಾವುದಾದರೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ವಿದೇಶಿಯರೆಂದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಕಾದಂಬರಿಯು, ಸಾಮಾಜಿಕ ದುರಂತಗಳು ಹೇಗೆ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಋಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಜೀವನವು ಸಾವಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಹೊಸ ಜಗತ್ತನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎನ್ನುವ ಕೃತಿಯು, ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್ ಹಾಗೂ ಡ್ರೋನ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರಾಡುವ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸದ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಶಬ್ದಗಳು ಓದುಗನ ಮನದಾಳಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಿದೆ. ದೇಶ – ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಗಡಿರೇಖೆಗಳಾಚೆಗಿರುವ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಪಲಾಯನವನ್ನು ಮ್ಯಾಜಿಕಲ್ ರಿಯಲಿಸಂನ ಮೂಲಕ ಮುಂದಿಡುತ್ತಿರುವ ಲೇಖಕರು, ಸ್ವತಃ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಜೆಯೆಂದು ಹಾಗೂ ಜಾಗತಿಕ ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವವರೆಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮುಹ್ಸಿನ್ ಹಾಮಿದ್ ರವರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಬಹಳ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿಯಾಗಿದೆ “ಎಕ್ಸಿಟ್ ವೆಸ್ಟ್”.
ಲಾಹೋರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ಲಂಡನ್ ಹಾಗೂ ನ್ಯುಯಾರ್ಕ್ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ ಹಾಮಿದ್ ರವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ನೆನಪುಗಳಾಗಿವೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದು ಎಂದು ನಮಗೆ ಮನದಟ್ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೊಸ ಜನರೆಡೆಯಲ್ಲಿ ಬೆರೆಯುವಾಗ ಎದುರಾಗುವ ಅಶಾಂತಿ, ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯದ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಸಯೀದ್ ನ ಮುಖಾಂತರ ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಯ ಜೀವನದ ಹೊಸ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ನೀಡುವ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಆಶ್ವಾಸನೆಗಳನ್ನು ನಾದಿಯಾಳ ಮುಖಾಂತರವೂ ತಿಳಿಸುವ ಲೇಖಕರು, ದೇಶ – ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಪಲಾಯನಗೈದವರ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಓದುಗರಿಗೆ ದಾಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮನೆ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಮನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗಿರುವ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾದ ಅನುಭವವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾದಂಬರಿಯು, ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿರಾಶ್ರಿತ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಕುರಿತ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮನೆ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾದ ಮೇಲೋ – ನಿರೂಪಣಾ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ ಮುಹ್ಸಿನ್ ಹಾಮಿದ್ ರವರ “ಎಕ್ಸಿಟ್ ವೆಸ್ಟ್” ಕಾದಂಬರಿಯು ಮನೆ ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕಿರುವ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ನಿರಾಶ್ರಿತರಿಗೆ ಸಿಗುವ ಹೊಸ ಜೀವನದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಅನುಭವಗಳನ್ನೂ ವಿವರಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಪಲಾಯನವನ್ನು ಹಾಮಿದ್ ರವರು ಬರೀ ಕಹಿ ಅನುಭವಗಳಾಗಿ ಕಾಣದೆ ಹೊಸ ಅನುಭವಗಳಾಗಿ ಹಾಗೂ ಅನುಭೂತಿ ನೀಡುವ ವಿಷಯವಾಗಿ ಕಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಹಿ ಮಿಶ್ರಿತ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಿ ಸುಂದರವಾದ ಹೊಸ ರೂಪವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಲೇಖಕರು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿಯೇ ನಿಂತು ತನ್ನ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ತಲುಪುವ ಹಾಮಿದ್, ಸಮಕಾಲೀನ ವಿಶ್ವದ ಕುರಿತು ದೃಢವಾದ ತೀರ್ಮಾನದಲ್ಲೇ ಮುಂಬರುವ ಲೋಕದ ನಿರಾಶಾದಾಯಕತೆಯನ್ನು ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿಯಾದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿರುವುದು ವಿಶೇಷ. ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಜೀವನದ ದುರಂತಗಳು ಹಾಗೂ ಆಂತರಿಕ ಕಲಹಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಮಾರ್ಗವೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೌರತ್ವವೆಂದು ಹೇಳದಿದ್ದರೂ ಹೇಳುವಂತಿರುವ ಕಾದಂಬರಿ, ರಾಜಕೀಯ ಕಚ್ಚಾಟಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಓದನ್ನು ಬೇಡುತ್ತಿದೆ.
ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕಾರ ಇರುವ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಮನೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ನಡುವೆ ಆರಾಮ ಶೋಭೆಯಲ್ಲ
ಹಾಗಾಗಿ, ಯಾತ್ರೆ ಹೊರಡು ತೊರೆದು ನಿನ್ನ ವಿರಾಮದ ಮನೆಯ ಸಿಕ್ಕೇ ಸಿಗುತ್ತದೆ ನೀನು ತೊರೆದುದುದರ ಬದಲಿ ನಿವಾಸ
ಮತ್ತು ಸೆಣಸಾಡು ದಿಕ್ಕಾಪಾಲಾದ ಯಾತ್ರೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಬದುಕಿನ ಮಾಧುರ್ಯವಿರುವುದೇ ಕಷ್ಟ ಕೋಟಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತದರೆದುರು ಸೆಣಸುವುದರಲ್ಲಿ
ನಾನು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ, ನಿಂತ ನೀರು ದುರ್ನಾತ ಬೀರುವುದನ್ನು ಮತ್ತದೇ ನೀರು ಹರಿಯತೊಡಗಿದರೆ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನೂ
ಗುಹೆಯ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಬಾರದ ಸಿಂಹ ಬೇಟೆಯಾಡುವಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಬಿಲ್ಲಿಂದ ನೆಗೆಯದ ಬಾಣ ಗುರಿ ತಲುಪುವುದೆಂದಾರೂ ಇದೆಯೇ?
ನಿಶ್ಚಲನಾಗಿಬಿಟ್ಟರೆ ಸೂರ್ಯ ಮನುಷ್ಯರೇನಾದಾರು? ಅರಬನೋ, ಅರಬೇತರನೋ ಹಾಗೆಯೇ ದಿಕ್ಕೆಟ್ಟು ಹೋದಾರು
ಚಿನ್ನವೂ ಮಣ್ಣಿನಂತೆಯೇ, ಅದು ಮಣ್ಣಿನೊಳಗಿದ್ದರೆ ಸುಗಂಧ ಬೀರುವ ಊದ್‌ಗೂ ಕಟ್ಟಿಗೆಯದ್ದೇ ಬೆಲೆ ಅದು ತನ್ನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲೇ ಬಂಧಿಯಾದರೆ
ಯಾವನಾದರೂ ತನ್ನ ನಿವಾಸದಿಂದ ಕಳಚಿಕೊಂಡರೆ ಅವನು ಹುಡುಕುತ್ತಾನೆ, ಹುಡುಕಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ಯಾರಾದರೂ ತನ್ನ ವಿರಾಮದ ಮನೆಯ ತೊರೆದರೆ ಅವನು ಚಿನ್ನದಂತೆ ಬೆಲೆ ಬಾಳುತ್ತಾನೆ
ಮೂಲ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಇಬ್ನ್ ಇದ್ರೀಸ್ ಅಲ್ ಶಾಫೀ (ರ.ಅ) ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ಎಂ.ಎ ಮುಜೀಬ್ ಅಹಮದ್
ಇಮಾಮ್ ಅಲ್ ಶಾಫೀ: ಪರಿಚಯ ಮುಸ್ಲಿಂ ಜಗತ್ತಿನ ನ್ಯಾಯತತ್ವಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ ನಾಲ್ವರು ಮೇರು ಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪೈಕಿ ಓರ್ವರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಇಮಾಂ ಶಾಫಿ (ರ). ಇವರ ಪೂರ್ಣ ನಾಮ ಅಬೂ ಅಬ್ದಿಲ್ಲಾ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಇಬ್ನು ಇದ್ರೀಸ್ ಅಲ್ ಶಾಫೀಈ. ಕ್ರಿ.ಶ 767ರಲ್ಲಿ ಫೆಲೆಸ್ತೀನ್‌ನ ಗಾಝಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಎರಡನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಕ್ಕಾ ವಾಸ್ತವ್ಯ ಶುರು ಮಾಡಿದ ಇಮಾಮರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆ ನಡೆದದ್ದು ಅಲ್ಲೇ. ಏಳನೆಯ ಮತ್ತು ಹತ್ತನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಪವಿತ್ರ ಖುರ್ಆನ್ ಹಾಗೂ “ಮುವತ್ತ” ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಹದೀಸ್ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿದ್ದರು.
ಇಮಾಂ ಮಾಲಿಕ್‌ ರವರ ಬಳಿ ಮದೀನಾದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಮಾಂ ಶೈಬಾನಿಯವರ ಬಳಿ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಾರ್ಜನೆ ಮಾಡಿರುವ ಅವರು ಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ದುರ್ಗಮ ದಾರಿಗಳನ್ನು ಸವೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಿರಿಯ ಪ್ರಾಯದಲ್ಲೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿ ಜನಜನಿತರಾದ ಇಮಾಮರಿಗೆ ಹದಿನೈದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಫತ್ವಾ(ಧಾರ್ಮಿಕ ತೀರ್ಪು) ವಿಧಿಸಲು ಗುರುದೀಕ್ಷೆ ದೊರೆತಿತ್ತು.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಿಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗಾಧ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದೇ ಅಲ್ಲದೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ, ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ, ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಕಾವ್ಯದಂತಹ ಉದಾರ ಕಲೆಗಳಲ್ಲೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದ್ದರು ಇಮಾಂ. ಕರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದ ನ್ಯಾಯತತ್ವಗಳು ಹಾಗೂ ವಿಧಾನಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಗುವ ‘ಉಸೂಲುಲ್‌ ಫಿಖ್‌ಹ್‌’ ಎಂಬ ಬೌದ್ಧಿಕ-ಭಾಷಾವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜ್ಞಾನಕ್ಷೇತ್ರದ ಪಿತಾಮಹ ಕೂಡಾ ಇವರೆ. ಪೋಸ್ಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃಷಿ ನಡೆಸಿದವರ ಪೈಕಿ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನದ ಆಕರಗಳಾಗಿ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಸ್ವೀಕೃತಿ ಲಭಿಸಿದ ಏಕೈಕ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಈ ಮಹಾನುಭಾವರು. ಜಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ ಕೂಡಾ ಆಗಿರುವ ಇಮಾಮರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನ, ಪರಿತ್ಯಾಗ, ಅನುಭಾವ, ಮರಣ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಮೇರು ಕಲ್ಪನಾಶೀಲತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೂಡಿ ಬಂದಿದೆ. ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯ ಮೂಲಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಕರತಲಾಮಲಕಗೊಳಿಸಲು ಇಮಾಮರು ಸಾಕ್ಷಾತ್‌ ಅರಬ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳ ನಡುವೆ ವರ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ವಾಸ ಮಾಡಿದ್ದರು ಎನ್ನುವುದು ಸೋಜಿಗವೆ. ಬದುಕಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸಾರುವ ಮತ್ತು ಜೀವನ ಸಾಫಲ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಉಪದೇಶಗಳಾಗಿವೆ ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕವಿತೆಗಳ ಹೂರಣ. ಮಕ್ಕಾ, ಮದೀನಾ, ಯಮನ್, ಇರಾಕ್ ಮುಂತಾದೆಡೆ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ ಅರಿವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದ ಆ ಮಹಾನ್ ಚೇತನ ಕ್ರಿ.ಶ 820ರಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಲವಾದರು. ನೂರಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನೂ, ಇಮಾಂ ಅಹ್ಮದ್ ಇಬ್ನು ಹಂಬಲ್‌ರಂಥ ಅತಿರಥ ಮಹಾರಥ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿ 54ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಾರ್ಥಕ ಬದುಕನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ್ದರು. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ರಾಜಧಾನಿ ಕೈರೋ ದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ದಫನುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಜಲಾಲುದ್ದೀನ್ ರೂಮಿಯವರು ರಚಿಸಿದ ಜನಪ್ರಿಯ ದ್ವಿಪದಿ ಕಾವ್ಯವಾಗಿದೆ ‘ಮಸ್ನವಿ’ ಎಂಬುವುದು. ಮಸ್ನವಿಯನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹಲವಾರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಖುರ್ಆನ್ ಮತ್ತು ಮಸ್ನವಿಗಳೆಡೆಯಲ್ಲಿನ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧದ ಕುರಿತಾಗಿದೆಯೆಂಬುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಒರೆಗಲ್ಲಿಗೆ ಹಚ್ಚಿ ನೋಡುವುದಾದರೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಕ್ಕವೂ ಖುರ್ಆನಿನ ಒಳಾರ್ಥಗಳ ಬಗೆಗಿನದ್ದಾದರೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಖುರ್ಆನಿನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿರುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಕೇತಗಳ ವಿವರಣೆಗಳಾಗಿದೆ. ‘ಪರ್ಷಿಯನ್ ಖುರ್ಆನ್’ ಎಂದು ಅಬ್ದುರ್ರಹ್ಮಾನ್ ಜಾಮಿ ಮಸ್ನವಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವಾಗಲೂ ಖುರ್ಆನ್ ಮತ್ತು ಮಸ್ನವಿ‌ಗಳೆಡೆಗಿನ ನಂಟನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಅವಲೋಕಿಸಿ ಎಳೆಎಳೆಯಾಗಿ ಬಿಚ್ಚಿಡುವುದು ಅಧ್ಯಯನದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅಗತ್ಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ. “ನಾನೊಬ್ಬ ಪ್ರವಾದಿಯಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನನ್ನ ಬಳಿಯೊಂದು ದೈವಿಕ ಗ್ರಂಥವಿದೆ” ಎಂದು ಮೌಲಾನಾ ರೂಮಿ ಹೇಳಿರುವುದು ಈ ಮಸ್ನವಿಯನ್ನು ಕುರಿತಾಗಿತ್ತು. ಖುರ್ಆನಿನ ೫೨೮ ಸೂಕ್ತಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಮಸ್ನವೀ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ‘ಹಾದಿ ಹೆಯರಿ’ಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಪಾಲು ಖುರ್ಆನಿನ ಚಿಂತನೆಗಳು ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ನೇರ ತರ್ಜುಮೆಗಳಿದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಸೂಕ್ತಗಳ ಹೂರಣಗಳನ್ನು ಕಾವ್ಯಕ್ಕಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದಂತೆಲ್ಲಾ ಖುರ್ಆನಿನ ಚಿಂತನೆಗಳ ಹುಡಿ ಮೆತ್ತಿಕೊಂಡುಬಿಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಾರ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ರೂಮಿ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಖುರ್ಆನಿನ ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ಅವಲಂಬನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು. ಮೌಲಾನಾರ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮಸ್ನವಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡುವುದಾದರೆ ಅದೊಂದು ಶುದ್ಧ ಖುರ್ಆನ್ ಆಗಿ ಉಳಿದುಬಿಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭೋದನೆಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟು ನೋಡುವುದಾದರೆ ಮಸ್ನವೀ ಕಾವ್ಯಗಳಿಗೆ ಖುರ್ಆನಿನೊಂದಿಗಿನ ಸಾಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.
ಖುರ್ಆನಿನ ಪದಗಳು, ಉಪಮೆಗಳು, ಭೋದನಾ ಶೈಲಿಗಳು ಬದುಕಿನ ಭಾಗವಾಗಿಯೇ ಹೋಗಿದ್ದ ರೂಮಿಯವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೂ ಬಾರದಂತೆ ಖುರ್ಆನಿನ ಶಬ್ದಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನುಸುಳಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಖುರ್ಆನಿನ ಸಂವೇದನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅವರ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಢಾಳಾಗಿ ದರ್ಶಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ‘ದೀವಾನೆ ತಬ್ರೀಝಿ’ನಲ್ಲಿ ರೂಮಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ;
“ಸದಾ ನನ್ನ ಕೈಯ್ಯಲ್ಲೊಂದು ಖುರ್ಆನ್ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈಗ ನನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವುದು ಪ್ರಣಯದ ಮದುಬಟ್ಟಲು. ನನ್ನ ತುಟಿಗಳು ಸದಾ ದಿವ್ಯ ಪ್ರಕೀರ್ತನೆಯನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈಗೀಗ ಕವಿತೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅದು ಅಂತರ್ಲೀನವಾಗಿದೆ”(ದೀವಾನ್)
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆಯಲ್ಲಿ ರೂಮಿಯವರು ಖುರ್ಆನ್ ಹಾಗೂ ಮುಸಲ್ಲಾ(ನಮಾಜಿನ ಹಾಸು) ವನ್ನು ಪ್ರಣಯದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
“ಪ್ರಣಯವು ನನ್ನನ್ನು ಜ್ಞಾನಮೋಹದಿಂದ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗಳಿಂದ ವಿಮುಖನಾಗಿಸಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಉನ್ಮತ್ತನೂ ಪರವಶನೂ ಆಗಿ ಬದಲಾದೆನು. ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹರಸುತ್ತಾ ಮುಸಲ್ಲಾದ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾದೆನು. ವಿರಕ್ತನಾಗಿ ದೈವೀಸ್ಮರಣೆಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿದೆನು. ಮುಸಲ್ಲಾದ ಬಳಿಗೆ ಬಂದ ಪ್ರೇಮವು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿತು. ‘ಇಹದ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಹಾಕು, ಮುಸಲ್ಲಾದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಿ ಅದು ಯಾಕಾಗಿ ಬಾಳುವೆಯೋ ಹೇಳು!”(ದೀವಾನ್)
ಇಲಾಹೀ ಪ್ರೇಮದ ಸಲುವಾಗಿ ಧರ್ಮದ ಮೂಲ ಆರಾಧನೆ, ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲು ರೂಮಿ ತನ್ನ ಬರಹಗಳ ಮೂಲಕ ಓದುಗರನ್ನು ಮನವೊಲಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಸ್ನವಿಯೆಂಬ ಸುಂದರ ಕಾವ್ಯ ಕುಸುರಿಯ ದಾರ ಮತ್ತು ಬಟ್ಟೆಯು ಸ್ವತಃ ಖುರ್ಆನ್ ಆಗಿದೆಯೆಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಈ ಆರೋಪಗಳು ನೈಪಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಪ್ರಣಯವು ರೂಮಿಯನ್ನು ಆವಾಹಿಸುವವರೆಗೂ ಅಥವಾ ಮಸ್ನವಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೂ ಖುರ್ಆನಿನ ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ರೂಮಿ ಗ್ರಹಿಸಿದ್ದರು. ಆ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅವರ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಖುರ್ಆನಿನ ಒಳಾರ್ಥಗಳೆಡೆಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಯಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ನಡೆದಿರುವುದು.
ಮಸ್ನವಿಯಲ್ಲಿನ ಖುರ್ಆನಿನ ಬಾಹ್ಯ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಅರ್ಥಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ರೂಮಿ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ;
“ಖುರ್ಆನಿನ ಪದಗಳ ಅರ್ಥಗಳು ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯಾರ್ಥ ಮಾತ್ರವಾಗಿದೆ, ಅದು ಮೊದಲ ಅರ್ಥವೂ ಹೌದು. ಎರಡನೆಯದು, ಅಂತರ್ಲೀನವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಅರ್ಥ. ಮೂರನೆಯದು ಆಳಕ್ಕೆ ಹೋದಂತೆ ಮಾತ್ರ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಗದೊಂದು ಅರ್ಥ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯನ ಬುದ್ದಿಗೆ ದಕ್ಕದ, ತರ್ಕಕ್ಕೆ ನಿಲುಕದ, ನಿಗೂಢವಾದ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅರ್ಥವೂ ಖುರ್ಆನಿಗಿದೆ. ಒಂದು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯ ತಿರುಳನ್ನು ಸವಿಯಲೋಸುಗ ಎಷ್ಟು ಪದರಗಳನ್ನು ಸಿಗಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ ಖುರ್ಆನಿನ ಅಂತರಾರ್ಥವನ್ನು ಅರಿಯುವುದು. ಅದು ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಬೇಡುವ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.”
ಇಷ್ಟೊಂದು ಗಹನಾರ್ಥವಿರುವ ಖುರ್ಆನಿನ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಮೇಲ್ಮೈಮೂಲಕ ಮಾತ್ರವೇ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತೇವೆನ್ನುವುದು ಹಲವೊಮ್ಮೆ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಗೆ ತೊಡಕಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹಝ್ರತ್ ಆದಂ(ಅ.ಸ)ರ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗದೆ ಅಹಂ ತೋರಿ ಶಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇಬ್ಲೀಸನೊಂದಿಗೆ, ಅವನ ಹೊರನೋಟದೊಂದಿಗೆ ರೂಮಿ ಖುರ್ಆನನ್ನು ತರ್ಜುಮೆ, ಶಬ್ದಾರ್ಥದೊಂದಿಗೆ ಅರ್ಥೈಸುವವರಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಒಳನೋಟವಿಲ್ಲದೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಸರಳವಾಗಿ ಮನನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಅದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ.
ರೂಮಿ ಕಾವ್ಯದ ಒಂದು ಸಾಲು ಹೀಗಿದೆ; “ಓ ಮನುಷ್ಯನೇ, ಖುರ್ಆನಿನ ಬಾಹ್ಯ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡಬೇಡ. ಪ್ರವಾದಿ ಆದಂ (ಅ.ಸ) ರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಜೇಡಿಮಣ್ಣನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡಿದ ನತದೃಷ್ಟ ಇಬ್ಲೀಸನ ಹಾಗೆ. ಅದು ನಿನ್ನನ್ನು ಪಶ್ಚಾತಾಪಿಯೂ ಪರಾಜಿತನೂ ಆಗಿಸುತ್ತದೆ. “ಖುರ್ಆನಿನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾರ್ಥ ಓರ್ವ ಮನುಷ್ಯನ ಗೋಚರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಂತೆ. ಅವನೊಂದಿಗೆ ಪಳಗಿದರೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನೈಜವಾದ ಸ್ವಭಾವ ಬೇರೆಯೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಖುರ್ಆನಿನ ಅಕ್ಷರಗಳ ಆಳದಲ್ಲಿರುವ ವಿಶಾಲಾರ್ಥವೂ ಒಂದೇ ನೋಟಕ್ಕೆ ನಿಲುಕಲಾರದು.”
ಖುರ್ಆನಿನ ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ಚಿಪ್ಪಿಯೊಳಗಿಂದ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವನಿಗೆ ಅದರೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾದ ಸಂಬಂಧ ಮತ್ತು ಅಷ್ಟೇ ತಾಳ್ಮೆಯೂ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಅದರ ರೂಪ ಮತ್ತು ಅರ್ಥವನ್ನು ಎದೆಗಿಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈ ರೀತಿಯ ಆಪ್ತತೆಯಿಂದ ಮಾತ್ರವೇ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ರೂಮಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಮೌಲಾನರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡು ಅವರ ಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ರೂಪಕಗಳು, ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿರುವ ಅಲೌಕಿಕ ಪ್ರಣಯದ ಬಾಗಿಲುಗಳು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಣಯಕ್ಕೂ ಇಲಾಹೀ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೂ ನಡುವೆಯಿರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಅಂತರವು ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದೆಡೆ ರೂಮಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ; “ಖುರ್ಆನ್ ಪಾರಾಯಣದಿಂದ ಅವುಗಳ ಅಕ್ಷರಗಳು ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿಸುವುದಾದರೆ ನೀನೊಬ್ಬ ಕಿವುಡನಾಗಿರುವೆ, ಗೌಪ್ಯವಾಗಿರುವ ಆಶಯಗಳು ಕಿವಿಯಿಂದ ಕೇಳುವಂತವುಗಳಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ನಿರ್ಮಲ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಬಡಿಯುವ ಪ್ರೇಮದ ಅಲೆಗಳಾಗಿವೆ.” ಖುರ್ಆನನ್ನು ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಅದು ನಮ್ಮದಾಗಲಾರದು. ಆ ರೀತಿ ಮಾಡುವವನು, ಮೇಲೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಕಿವುಡನ ಹಾಗೆಯೇ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ರೂಮಿ ತನ್ನ ಓದುಗರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿಗೆ ನಿಲುಕುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ನೀಡುವವನು ದ್ರೋಹಿಯೂ ಅವನು ಎಸಗುವುದು ದೊಡ್ಡ ಅನ್ಯಾಯವೂ ಆಗಿದೆಯೆಂದು ರೂಮಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಖುರ್ಆನಿನ ಮೇಲೆ ಎತ್ತಿಕಟ್ಟುವವರ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣ ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಮೌಲಾನಾ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾರ್ಥವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗ್ರಹಿಸಿದ ಖುರ್ಆನ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಾರರು ಅಂತರ್ಲೀನವಾದ ಅರ್ಥವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ತಲುಪಲಾರರು. ಅಂಥವರು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ಖುರ್ಆನಿನ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸವನ್ನಾಗಿದೆ ಮಾಡುವುದು. ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ಸ್ವತಃ ಸಂಕುಚಿತ ಮನೋಭಾವದವರೂ ಓದುಗರ ವಿಶಾಲ ಚಿಂತನಾ ಹರವನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುವವರೂ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಖುರ್ಆನ್ ಜೀವನ ಸಂಹಿತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮನುಷ್ಯ ಬದುಕನ್ನು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ರೂಮಿ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥಹ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಬದುಕಿಗೆ ಬೆಳಕಾಗಿರುವ ಖುರ್ಆನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಬದಲು ಅದರ ಮೂಲವನ್ನು ಅಥವಾ ಆ ಬೆಳಕಿನ ದೀಪವನ್ನು ಹುಡುಕುವುದರಲ್ಲಿ ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸುವವರೊಂದಿಗೆ ರೂಮಿ ತುಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
Joseph Lumbard
ಖುರ್ಆನಿನ ಬಾಹ್ಯ ಅರ್ಥಗಳ ಮೂಲಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಯಸುವವರು ಪ್ರವಾದಿ ಮೂಸಾ(ಅ.ಸ)ರ ಬಡಿಗೆಯನ್ನು ಕದಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಮಾಂತ್ರಿಕರಂತೆ. ರೂಮಿ ಆ ಬಗ್ಗೆ ಈ ರೀತಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: ‘ಮಾಂತ್ರಿಕರು ಬಡಿಗೆಯನ್ನು ಕದಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಗಿಡುಗವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಮೂಸಾ (ಅ.ಸ) ನಿಜವಾದ ಪ್ರವಾದಿ ಎಂದು ನಂಬಿದರು ಮತ್ತು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕ್ಷಮೆಯಾಚಿಸಿದರು.’ ಖುರ್ಆನನ್ನು ಪ್ರವಾದಿ ಮೂಸಾ (ಅ.ಸ)ರ ಬೆತ್ತದೊಂದಿಗೆ ರೂಮಿ ಹೋಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವೊಂದು ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ಖುರ್ಆನ್ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾದವರು ತಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದು ಅಂತಿಮವೆಂದೂ ಖುರ್ಆನಿನ ನಿಜವಾದ ಸ್ವರೂಪ ಇದಾಗಿದೆಯೆಂದೂ ಭಾವಿಸಬಾರದು. ಅಂಥವರು ಮೂಸಾ(ಅ.ಸ) ರ ಬಡಿಗೆಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಅದೊಂದು ಬೆತ್ತವೆಂದೂ, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹಾವೆಂದೂ, ಮಗದೊಮ್ಮೆ ಮತ್ತೊಂದೆಂದೂ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡವರಂತೆಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಆ ಬಡಿಗೆಯು ಎಲ್ಲಾ ರೂಪವನ್ನು ತಾಳಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ಬಡಿಗೆಯೆಂಬುವುದನ್ನು ಅರ್ಥೈಸುವಲ್ಲಿ ಆ ಸಮೂಹ ವಿಫಲಗೊಂಡಿತು. ಖುರ್ಆನನ್ನು ಮನನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗಲೂ ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಎಡವಬಾರದೆಂದು ಮೌಲಾನಾ ನೆನಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಖುರ್ಆನಿನ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಅರಿಯುವುದಕ್ಕೆ ರೂಮಿಯು ತನ್ನ ‘ಫೀಹಿ ಮಾ ಫೀಹಿ’ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ;
ಹಿಜಾಬನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಮದುಮಗಳೊಂದಿಗೆ ರೂಮಿ ಖುರ್ಆನನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.”ನೀವು ಅವಳ ಹಿಜಾಬನ್ನು ಸರಿಸಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ನೈಜವಾದ ಚೆಲುವು ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳಬೇಕಿಲ್ಲ. ಅಂತೆಯೇ ಒಂದೇ ನೋಟಕ್ಕೆ ಖುರ್ಆನ್ ಅರ್ಥವಾಗಲಾರದು. ಅದರಲ್ಲಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ವೇದ್ಯಾವಾಗದೇ ಇರಲೂಬಹುದು. ಅದರರ್ಥ ಖುರ್ಆನನ್ನು ನಾವು ಓದುವಲ್ಲಿ, ಅರ್ಥೈಸುವಲ್ಲಿ ಎಡವಿದ್ದೇವೆಂದಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವು ಎಸಗಿದ ಪಾಪಗಳ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಖುರ್ಆನ್ ನಮ್ಮನ್ನು ಅಲಕ್ಷಿಸಲೂಬಹುದು. ಖುರ್ಆನ್ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಚೆಲುವೇನೂ ಇಲ್ಲವೆಂದು, ನನ್ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಕರ್ಷಣೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಲೂಬಹುದು. ಕಾರಣ ಖುರ್ಆನ್ ಆಪ್ತವಾಗುವುದು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಆಪ್ತವಾಗುವ, ತನ್ನನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವ ಓದುಗರಿಗೆ ಮಾತ್ರವಾಗಿದೆ.(ಫೀಹಿ ಮಾ ಫೀಹಿ)
“ಖುರ್ಆನಿನ ಒಳದನಿಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಸೀಮಿತ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಗ್ರಹಿಸುವ ಬದಲು ಸ್ವತಃ ಖುರ್ಆನಿನೊಂದಿಗೆ ಕೇಳಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ. ಅದನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಿ ಪಠಿಸಿ. ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವಂತೆ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಿ. ಅದನ್ನು ಸೇರುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಿ, ಖುರ್ಆನಿನ ಸೇವಕರಾಗಿ. ಅದು ನಿಮಗೆ ಒಲಿದು ಬರದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿ”(ಫೀಹಿ ಮಾ ಫೀಹಿ)
“ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೂ ಮಾತನಾಡಬೇಕಿಲ್ಲ. ಭೌತಿಕ ಬದುಕಿನ ರಾಜರಿಗೂ ಸಹಾಯಕ್ಕೆಂದು ಮಂತ್ರಿ ಮಾಗದರು, ಸೇವಕರಿರುವಂತೆ ಅಲ್ಲಾಹನಿಗೂ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ದಾಸರಿದ್ದಾರೆ. ಆ ದಾಸರನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಸಾಗಿ. ಅವರಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ದರ್ಶಿಸಿ. ನಾನು ನಿಮ್ಮೆಡೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ಪ್ರವಾದಿಗಳ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನನ್ನೆಡೆಗೆ ತಲುಪಿ”(ಫೀಹಿ ಮಾ ಫೀಹಿ)
(ಖುರ್ಆನಿನ ಭೋದನೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಕಾವ್ಯದುದ್ದಕ್ಕೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದವರು ಮೌಲಾನಾ ಜಲಾಲುದ್ದೀನ್ ರೂಮಿ. ‘ಪರ್ಷಿಯನ್ ಖುರ್ಆನ್’ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದ ಮಸ್ನವಿಯ ಸಾರ-ಸತ್ವವನ್ನು ಸವಿಯುವಲ್ಲಿ, ಅದರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಎದೆಗಿಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಓದುಗರು, ಅನುವಾದಕರು ಎಡವುತ್ತಿರುವುದು ಸದ್ಯದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಾದರೆ, ಅದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮೀರಿ ಮಸ್ನವಿ ಕನ್ನಡದ ಓದುಗರಿಗೂ ದಕ್ಕಲಿ ಎಂಬುವುದು ನಮ್ಮ ಅಭಿಲಾಷೆಯೂ, ಸದಾಶಯವೂ ಹೌದು.)
ಮೂಲ: ಜೋಸೆಫ್ ಲ್ಯಾಂಬೋಡ್ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ಎಂ.ಎ ಮುಜೀಬ್ ಅಹಮದ್
ಫರೀದುದ್ದೀನ್ ಆತ್ತಾರ್ (ರ) ರ ಜನನ ಕ್ರಿ. ಶ 1150, ನಿಷಾಪೂರಿನ ಹತ್ತಿರ ಪ್ರದೇಶವಾದ ಕಟಕಿಲ್ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಾಗಿತ್ತು. ಖುರಾಸಾನ್ ಹಾಗೂ ನಿಷಾಪೂರ್ ಗಳೆರಡೂ ಆ ಕಾಲಘಟ್ಪದ ಸೂಫಿಗಳ ಕೇಂದ್ರವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಗೊಂಡ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅಬೂ ಝೈದ್, ಅಬುಲ್ ಖೈರ್, ಅಲ್ ಗಝ್ಝಾಲೀ ಯಂತಹ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸೂಫಿಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದವರೇ. ‘ಅತ್ತಾರ್’ ಎಂದರೆ ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯ ಎಂದರ್ಥ. ಸೂಫಿವರ್ಯರಾದ ಫರೀದುದ್ದೀನ್ ಆತ್ತಾರ್ (ರ) ರವರ ತಂದೆ ಸುಗಂಧ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತದನಂತರ ಮಗನೂ ತಂದೆಯ ವೃತ್ತಿಯನ್ನೇ ಹಿಡಿದರು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ತಂದೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಬದುಕಿನ ಸಿಂಹಪಾಲನ್ನು ಅವರು ತಾಯಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ತಾಯಿಯ ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಸಮಯದ ಸಂತೋಷ, ಸಂತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ನಂತರದ ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಧ್ಯಾತ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಗಾಧ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದ ತಾಯಿಯಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯದ ವ್ಯಾಪಾರದ ಜೊತೆಗೆ ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಶುಶ್ರೂಷೆ ಮಾಡಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಅಂಗಡಿಯಿಂದಲೇ ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತವಾದ ಸೂಫಿ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸುಗಂಧ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿರತರಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಾಗಿತ್ತು ತನ್ನ ಜೀವನದ ಅತಿ ಮಹತ್ವದ ಫಟನೆಯೊಂದು ನಡೆಯುವುದು. ಒಮ್ಮೆ ‘ದರ್ವೀಶ್ ಅಕ್ತಾರ್’ ಎಂಬವರು ಅವರ ಅಂಗಡಿಯ ಮುಂದೆ ಬಂದು ನಿಂತು ಅಲ್ಲಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ದಿಟ್ಟಿಸಿ ನೋಡುತ್ತಾ ಚಕಿತನಾಗಿ ನಿಂತರು. ತನ್ನ ಅಂಗಡಿಯ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಅರಿತ ಅತ್ತಾರ್ ರವರು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡಲು ಹೇಳಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ದರ್ವೀಷ್, “ಹೋಗಲು ನನಗೆ ಅಭ್ಯಂತರವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ನನ್ನ ಮಾಲು ಅತೀ ವಿರಳವಾಗಿದೆ. ಈ ಚಿಂದಿ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೇನನ್ನೂ ನನಗೆ ಒಯ್ಯಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಷ್ಟೊಂದು ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ವಸ್ತುಗಳ ಒಡೆಯರಾದ ತಾವು, ತಮ್ಮ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಗೆ ಒಯ್ಯುವಿರಿ? ನಾನಾದರೆ, ಈ ನಶ್ವರ ಲೋಕದ ಸಂತೆಯಿಂದ ಬಹಳ ಬೇಗನೇ ಹೋಗಬಲ್ಲವನಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನೀವಾದರೆ ನಿಮ್ಮ ಮಾಲನ್ನು ಕಟ್ಟುವುದರಲ್ಲೇ ನಿರತರಾಗಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಅಂತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಧ್ಯಾನಿಸುವುದು ಒಳಿತೆನಿಸುತ್ತದೆ”. ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿ ಅವರು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದು ಇಹಲೋಕ ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಈ ಫಟನೆ ಅತ್ತಾರರ ಮನವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಕುಲುಕಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅತ್ತಾರರು ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಾಪಾರ ವಹಿವಾಟನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಸೂಫೀ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ವಂದ್ಯ ಗುರು ರುಕ್ನುದ್ದೀನ್ ಅಕ್ಕಲರ ಶಿಕ್ಷಣದೊಂದಿಗೆ ಫರೀದುದ್ದೀನ್ ಅತ್ತಾರರು ಧ್ಯಾನ ನಿರತರಾದರು. ಜೀವನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಅವರಿಗದು ನೆರವಾಯಿತು. ತನ್ನ ಗುರುವರ್ಯರ ಇತರ ಶಿಷ್ಯಂದಿರೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ಕಾಲ ಕಳೆದ ಅವರಿಗೆ ಪವಿತ್ರ ಮಕ್ಕಾಗೆ ತೆರಳುವ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿ ಬಂತು. ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೂತು ಬರೆಯುವ ಮತ್ತು ಕಲಿಸುವ ಮುನ್ನ ಹಲವು ಯಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸೂಫಿಗಳು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅತ್ತಾರರೂ ಇದಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ನಿಷಾಪೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ರಯ್ಯ್, ಕೂಫಾ, ಡಮಸ್ಕಾಸ್, ಈಜಿಪ್ತ್, ಭಾರತ, ತುರ್ಕಿಸ್ತಾನ ಮುಂತಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಏಕಾಂತ ವಾಸವನ್ನು ಅವರೇ ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿದ್ದಾರೆ: “ಹೃದಯ ದುಃಖದಿಂದ ನಾನು ಕರಗಿದೆ. ನನ್ನ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದವರು ನನ್ನನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ದುಃಖಿತನಾದೆ. ಧಾರಾಕಾರವಾಗಿ ಕಣ್ಣೀರು ಹರಿಯಿತು. ಹಲವು ಬಾರಿ ನನ್ನ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಜಿಬ್ರೀಲ್ (ಅ)ಬಂದಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಾಹನು ನನ್ನ ಬಳಿ ಇರುವಾಗ ಕ್ಷುಲ್ಲಕನಾದ ಇನ್ನೊಬ್ಬನೊಂದಿಗೆ ನಾನು ಯಾಕೆ ರೊಟ್ಟಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಿ? ಈ ರೊಟ್ಟಿಯೇ ನನ್ನ ಪೋಷಕಾಹಾರ. ತೃಪ್ತಿಗೊಂಡ ಹೃದಯ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಜೀವನವನ್ನೇ ಕೊಡುತ್ತಿದೆ. ನೀಚನಾದ ಒಬ್ಬನೊಂದಿಗೆ ನಾನೇಕೆ ಗುಲಾಮನಾಗಿರಲಿ? ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಹೃದಯ ಅಧೀನಪಡಿಸಲು ಅವನನ್ನೇಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಿ? ನಾನು ಒಮ್ಮೆಯೂ ಒಬ್ಬ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಹಾರ ಉಂಡವನಲ್ಲ. ಅಂತಹ ಒಬ್ಬನಿಗೂ ನನ್ನ ಅಭಿಮಾನವನ್ನು ಮಾರಿದವನಲ್ಲ. ಆತ್ಮದ ಬಲವೇ ನನ್ನ ಶರೀರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.”
ಅತ್ತಾರವರು ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣದ ಮಧ್ಯೆ ಆನೇಕ ಸೂಫಿ ಸಂತರನ್ನು ಕಂಡರು. 39 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸೂಫಿಗಳ ಮಾತು, ಕಾವ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ, ಅವರ ಜೀವನ, ಆಚಾರ ವಿಚಾರಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಸಮಯ ವ್ಯಯಿಸಿದರು. ಇದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಇತರ ಸೂಫಿಗಳಿಗಿಂತ, ಸೂಫೀ ಬರಹಗಾರರಿಗಿಂತ ಅವರ ತಾತ್ವಿಕ ಚಿಂತನೆಯು ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂತು. ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ಕಾಲವನ್ನು ಏಕಾಂತದಿಂದ ಕಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಯಾರಿಗಾಗಿಯೂ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದುಕೊಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದವರನ್ನು ಬರಿಗೈಯ್ಯಲ್ಲಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಾಹನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಆಲೋಚನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅತ್ತಾರರ ಅಂತಿಮಯಾತ್ರೆಯು ಕ್ರಿ. ಶ 1229 -30 ರಲ್ಲಿ ನಿಷಾಪೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಂಗೋಲಿಯನ್ನರ ಆಕ್ರಮಣದ ವೇಳೆಯಲ್ಲೆಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಒಬ್ಬ ಮಂಗೋಲಿಯನ್ನನು ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಕೊಲ್ಲಲಣಿಯಾದಾಗ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮಂಗೋಲಿಯನು ಅವರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರೆ 1000 ಬೆಳ್ಳಿನಾಣ್ಯ ಕೊಡುವೆನೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದನು. ಆ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಬೇರೆ ಯಾರಾದರು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೂಗಬಹುದೆಂದು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡದೆ ಅವನನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಅಟ್ಟಿದನು. ಹಾಗೆ ಅವನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಮರಳಿದನು. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೊಲ್ಲಲು ಮುಂದಾದಾಗ ದಾರಿಹೋಕನೊಬ್ಬ ಘೋಷಣೆ ಕೂಗಿದ. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿಯ ಘೋಷಣೆ ಒಂದು ಚೀಲ ಒಣಹುಲ್ಲು ಮಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ‘ಅವರ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿರಿ ಇದುವೇ ನನ್ನ ನೈಜ ಬೆಲೆ’ ಎಂದು ಅತ್ತಾರರು ಅವರನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು. ಕುಪಿತನಾದ ಮಂಗೋಲಿಯನ್ ಅವರನ್ನು ಕೊಂದೇ ಬಿಟ್ಟನು. ಶಾದ್ ಬಾಕ್ಕಿನ ಗೇಟಿನ ಹೊರಗೆ ಫರೀದುದ್ಧೀನ್ ಅತ್ತಾರರ ಸಮಾಧಿ ಇದೆ. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಮಾಧಿ ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆಮಿರ್ ಶಾಹ್ ಅದನ್ನು ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಮನೋಹರವಾದ ಒಂದು ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದನು. ಅತ್ತಾರರ ಜೀವನದ ಸಿಂಹಪಾಲು ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿತ್ತು. 30ರಷ್ಟು ಮಹಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ರಚಿಸಿದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ‘ತದ್ಕಿರತುಲ್ ಔಲಿಯಾ’ ಮಾತ್ರವಾಗಿದೆ ಗದ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುವುದು. ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಕವಿತೆಗಳನ್ನೂ ಅವರು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ತತ್ವಜ್ಞಾನದಲ್ಲೂ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲೂ ಖ್ಯಾತಿಪಡೆದರು. “ತದ್ಕಿರತುಲ್ ಔಲಿಯಾ’ ಗ್ರಂಥವು, ಸೂಫಿಗಳ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಅವರ ಅಧ್ಯಾಪನೆಗಳ ಕುರಿತು ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅತ್ತಾರ್ (ರ) ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದ ಕವಿತೆ “ಮಂತಿಕುತ್ತುಯೂರ್” ಆಗಿದೆ.
ಮಂತಿಕುತ್ತುಯೂರ್ (ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಂಭಾಷಣೆ): ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನೆಡೆಗಿನ ತೊಡಕುಗಳು ತುಂಬಿದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸೂಫಿಯೊಬ್ಬನ ಕ್ಷಮಾಪೂರ್ಣ ಪ್ರಯಾಣದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ “ಪಕ್ಷಿ ಸಂಭಾಷಣೆ” ಎಂಬ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿರುವುದು. ದೇವಸನ್ನಿಧಿಗೆ ತಲುಪುವಾಗ ದೊರಕುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಜಯವನ್ನೂ ಕವಿತೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸೃಷ್ಟಿ ಕರ್ತನ ಸಾನಿಧ್ಯವಿರುವ ಆ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಆವರು ಅನಶ್ವರತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸೂಫಿಸಂ ಸಂಬಂಧಿತ ಹಲವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಕತೆಗಳು ಈ ಯಾತ್ರಾ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ಪಕ್ಷಿಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ಹೊಸ ರಾಜನ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ವೇಳೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತ ‘ಪಕ್ಷಿ ಸಂಭಾಷಣೆ’ ಎಂಬ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹುದ್ ಹುದ್ (Hoopoe) ಅವರಲ್ಲಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರವಾದಿ ಸುಲೈಮಾನ್ ನಬಿಯವರು ಸಂದೇಶ ದೂತನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ ಹುದ್ ಹುದ್. ಅದರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ವೈಭವದ ಸಂಕೇತವಾದ ಕಿರೀಟವಿತ್ತು. ನಮಗೊಂದು ನಾಯಕನಿದ್ದಾನೆಂದು ಹಾಗೂ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಅವನಿಗೆ ಸೇರಿದವರೆಂದು ಹುದ್ ಹುದ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹೇಳಿತು. ‘ಸಿಮುರ್ಗ್’ ಎಂದು ಅದರ ಹೆಸರು. ಆ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಿಗಳ ರಾಜನಾದ ಸಿಮುರ್ಗ್ ಅವರ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದರೂ ಅವರು ಅವನಿಂದ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ವಿವರಣೆಗಳ ಜ್ಞಾನಿ, ಅವನಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ನಾವು ಅವನನ್ನು ಕಾಣಲು ಬಲುದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸಬೇಕು. ಅವನನ್ನು ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದರೆ ನಮ್ನ ಜೀವನ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ. ಆ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಅತೀದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಧೈರ್ಯ ಪರಿತ್ಯಾಗಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಅಪಫಾತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ದಾಟಬೇಕಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಪಕ್ಷಿಗಳು ದೂರದ ‘ಕಾಫ್’ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸಿಮುರ್ಗನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೊರಡುವ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿದವು. ಅಲ್ಲಿಗೆ ತೆರಳಿ ಆ ಪಕ್ಷಿಗೆ ವಂದಿಸಲು ತೀಮಾ೯ನಿಸಿದವು. ದೇವರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಿಯೂ, ವಿವೇಕಿಯೂ ಆದ ಹುದ್ ಹುದ್ ನನ್ನು ಯಾತ್ರಾ ನಾಯಕನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿದರು. ಆದರೆ ಯಾತ್ರಾ ಮಧ್ಯೆ ಸಹಿಸಬೇಕಾದ ಆಯಾಸವನ್ನು, ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಹುದ್ ಹುದ್ ವಿವರಿಸಿದಾಗ ಮೆಲ್ಲ ಮೆಲ್ಲನೆ ಒಂದೊಂದೆ ಪಕ್ಷಿಗಳು ನೆಪ ಹೂಡಿ ಹಿಂದೆ ಸರಿಯತೊಡಗಿದವು. ನೈಟಿಂಗೇಲ್ ಪಕ್ಷಿಯು, “ಗುಲಾಬಿಯನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುವೆನೆಂದೂ ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ” ವೆಂದೂ ತಿಳಿಸಿತು. ನಶ್ವರವಾದ ಸೌಂದರ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗೊಳ್ಳದೆ ಅನಂತವಾದ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಇಷ್ಣಪಡಲು ಹುದ್ ಹುದ್ ಅವರನ್ನು ಉಪದೇಶಿಸಿತು. ತಾನು ಪಂಜರದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದೇನೆಂದೂ ನನಗೆ ಹೊರಬರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಗಿಳಿ ಹೇಳಿತು. ಅಷ್ಟು ದೊಡ್ದ ಹುಡುಕಾಟದ ಅಗತ್ಯವೇನಿದೆ ಎಂದು ನವಿಲು ವಾದಿಸಿತು. ಜಲವಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ನನಗೆ ಸಂತೋಷವೆಂದು ಬಾತುಕೋಳಿ ಹೇಳಿದರೆ, ನನಗೆ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿರಬೇಕೆಂದು ಗಿಳಿಯು ಹೇಳಿತು. ಕೊಕ್ಕರೆಯು ತಾನು ಬಳುಕುತ್ತ ನಡೆಯಲು ಕಲಿತ ಕೆರೆಯು ಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿತು. ಗೂಬೆಗೆ ತಾನು ನೆಲೆಸಿರುವ ನಿರ್ಜನ ಮನೆಗಳು ಬೇಕಿತ್ತು. ರಾಜನ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಟೆಯಾಡುವಾಗ ಸಿಗುವ ಪ್ರತಾಪವನ್ನು ಕೈಚೆಲ್ಲಲು ಫಾಲ್ಕನ್ ತಯಾರಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಅಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನ ಅನುಸರಣೆ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಮನುಷ್ಯನ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲವೆಂದು ಹಲವು ಕತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹುದ್ ಹುದ್ ಅವರಿಗೆ ಮನದಟ್ಟುಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಹುದ್ ಹುದಿನ ಮಾರ್ಮಿಕ ಮಾತಿಗೆ ಅವರೆಲ್ಲರೂ ತಲೆದೂಗಿದರು. ತದನಂತರ ಸಿಮುರ್ಗ್ ನೊಂದಿಗಿನ ನಮ್ಮ ನೈಜ ಸಂಬಂಧವೇನೆಂದು ಅವರು ಕೇಳಿದರು. “ಒಮ್ಮೆ ಸಿಮುರ್ಗ್ ಗೆ ತನ್ನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮರೆಯನ್ನು ತೆರೆಯುವ ಅವಕಾಶ ಬಂತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮುಖದಿಂದ ಹೊರಚಿಮ್ಮಿದ ಪ್ರಕಾಶ ಕಿರಣಗಳು ನಂತರ ಪಕ್ಷಿಗಳಾಗಿ ಬದಲಾದವು” ಎಂದು ಹುದ್ ಹುದ್ ಹೇಳಿತು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಸೇರಿದವರು ಎಂದಿತು.
7 ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಹುಡುಕಾಟದ ಕಣಿವೆಯಾಗಿದೆ. ಆ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಕಷ್ಟ ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಭೌತಿಕವಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಲೌಕಿಕವಾದ ಎಲ್ಲದರಿಂದಲೂ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಹಾಗೆಯೇ ಸಕಲ ಲೌಕಿಕತೆಯಿಂದಲೂ ಮುಕ್ತಿ ಹೊಂದುವಾಗ, ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ವಂತಿಕೆ ನಶಿಸಿ ಹೋಗುವಾಗ ದಿವ್ಯ ಪ್ರಕಾಶದಿಂದ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆ ಹೊಂದಬಹುದು. ಕೇವಲ ಒಂದಲ್ಲ ಸಾವಿರ ಪಟ್ಟು ಅನ್ವೇಷಣಾ ಗುಣಗಳು ತನ್ನಲ್ಲಿರಬೇಕೆಂದು ಅರಿಯುವನು. ಆದರೆ ಅನಶ್ವರತೆಯ ಒಡೆಯನು ಅವನಿಗೆ ಮರೆವಿನ ಪಾನೀಯ ನೀಡುವನು. ಹಾಗೆ ಅವನು ಬರುವ ಕಂಟಕವನ್ನು ನೆನೆಯದೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗುವನು. ಎರಡನೆಯದು ಪ್ರೀತಿಯ ಕಣಿವೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕನ ಆತ್ಮವು ತನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮೆಯನ್ನು ಕಾಣುವ ಅತಿಯಾದ ಮೋ‌ಹದಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂ ಇಲ್ಲದೇ ಆಗುವನು. ಅದರಿಂದ ಒಂದುವೇಳೆ ಅವನು ಶೂನ್ಯತೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವನು ಒಳಿತು ಕೆಡುಕು ಎಂಬುದೇನೆಂದು ಬಲ್ಲವನಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಅವನ ವೈಚಾರಿಕ ಚಿಂತನೆ ನಷ್ಟ ಹೊಂದುವುದು. ಬೆಂಕಿಗೆ ಹೊಗೆ ಇದ್ದ ಹಾಗೆ ಸ್ನೇಹಕ್ಕೆ ವಿಚಾರ ಎಂಬುದು. ಅನಶ್ವರವಾದವನೊಂದಿಗಿನ ಪ್ರೀತಿ ಕಾರಣದಿಂದ, ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಸಾವಿರ ಪಟ್ಟು ಜೀವನಸುಖವನ್ನು ಕಿತ್ತೆಸೆಯುವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೊಳಗಾಗುವನು. ಮೂರನೇ ಕಣಿವೆ ಜ್ಞಾನದ ಕಣಿವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವೋ ಅಂತ್ಯವೋ ಇಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಸೂರ್ಯ ಪ್ರಕಾಶಭರಿತವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವನು. ಆ ಪ್ರಕಾಶವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಪ್ರಯಾಣಿಕನು ಆತ್ಮೀಯ ಜ್ಞಾನದ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆ ಪಡೆಯುವನು. ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರಹಸ್ಯಗಳು ಬೆಳಕು ಕಾಣುವುದು. ನಿಗೂಢತೆಗಳ ಮರೆ ಸರಿಯುತ್ತದೆ. ಚಿಂತಾಮಗ್ನರಾದ ಅದೆಷ್ಟೋ ಜನರು ಎಲ್ಲಿಯೂ ನೆಲೆಯೂರದೆ ನಷ್ಟ ಹೊಂದುವುದೂ ಇಲ್ಲೇ ಆಗಿದೆ. ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾದವರಿಗೆ ಸ್ವಂತದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆಯಿಲ್ಲ. ಅವನು ಪ್ರಣಯವನ್ನಲ್ಲದೆ ಬೇರೇನೂ ಕಾಣನು. ಎತ್ತ ನೋಡಿದರೂ ಅವನು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನ ಮುಖವನ್ನೇ ಕಾಣುವನು. ನಾಲ್ಕನೆಯದು ಅಗಲಿಕೆಯ ಕಣಿವೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯಾತ್ರಿಕನು ಸಕಲ ಸಂಬಂಧಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗುವನು. ದಿವ್ಯ ನಿಗೂಢತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲಿರುವ ಅಭಿಲಾಷೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಅವನು ಉಪೇಕ್ಷಿಸುವನು. ಹಾಗೆ ಅವನು ದೈವಿಕ ಅನಂತತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯುವನು. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಆವರಿಸುವ ದೈವಿಕ ಪ್ರಕಾಶವಮ್ನ ತಿಳಿದು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸುವಾಗ ಇತರ ಸಂಗತಿಗಳು ಏನೂ ಅಲ್ಲ ಎಂಬ ಪರಿಜ್ಞಾನ ಪಡೆದು ಮನಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುವನು.
ಐದನೆಯದು ಏಕೀಕರಣದ ಕಣಿವೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದಾಗಿ ಏಕತೆ ಪೂರ್ಣಗೂಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಂತರದ ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೊ ವಿಶೇಷತೆಗೋ ಅಲ್ಲಿ ಬೆಲೆಯಿಲ್ಲ. ಜೀವನ ಮರಣ ಎಂಬೀ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಕಾಲ, ಅನಶ್ವರತೆಗಳೆರಡೂ ಒಂದಾಗುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೈಜ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಕಲವನ್ನೂ ಆವರಿಸಿದ, ಪ್ರಾರಂಭವೋ ಕೊನೆಯೋ ಇಲ್ಲದ ಅವನು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ಅನಶ್ವರನೂ, ನೆಲೆಯಿರುವವನೂ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವಾಗ ಮತ್ತೊಂದರ ಕುರಿತ ಮಾತೇ ಬರದು. ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ನೀನು ಎಂಬ ಭಾವವೇ ಇಲ್ಲ. ಆರನೇಯದು ಸಂಭ್ರಮದ ಕಣಿವೆ. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಏಕಾಂತವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪ್ರಯಾಣಿಕನು ತನ್ನ ಕುರಿತ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇಲ್ಲದಾಗ ಸ್ವಂತಿಕೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಷ್ಟಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಯಾರಾದರು ಅವರೊಂದಿಗೆ ನೀವು ನೆಲಗೂಳ್ಳುವರೋ ? ನೀವು ಒಳಗೋ ಹೊರಗೋ ? ನೀವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷರೋ, ಪರೋಕ್ಷರೋ? ನೀವು ಜೀವಿಸುವವರೋ, ನಶಿಸುವವರೋ? ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ನನಗೆ ಏನೂ ತಿಳಿಯದು. ಯಾವುದರ ಕುರಿತೂ ತಿಳಿಯದು. ನನಗದು ಗೊತ್ತೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುವುದೂ ನನಗರಿಯದೆಂದು ಉತ್ತರಿಸುವರು. ಅವನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದನು ಅವನು ಅರಿಯನು. ಒಂದೇ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಅವನ ಹೃದಯವು ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ಣವೂ, ಪ್ರೀತಿ ಶೂನ್ಯವೂ ಆಗಿ ಬದಲಾಗುವುದು. ಏಳನೇ ಕಣಿವೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ವಿವರಣೆಗಳಾಚೆಗಿನ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯದಾಗಿದೆ. ಅದು ಮರೆವು, ಕುರುಡುತನ, ಮೂಕತೆ, ಶ್ರವಣ ಶೂನ್ಯತೆ, ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅನಂತತೆಯ ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಈಜಾಡುವನು. ಸ್ವತಃ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೊಂಡು ಲೀನವಾಗಿ ಶಾಂತಚಿತ್ತನಾಗುವನು. ಪ್ರಶಾಂತತೆಯ ನೀರವತೆಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಶೂನ್ಯತೆ, ವಿಸ್ಮೃತಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವನು. ಆ ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವವನು ಸ್ವಯಂ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನಿದ್ದಾನೆ ಅಂದರೆ ಅವನಿಲ್ಲ. ಸಿಮುರ್ಗನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಯಾತ್ರೆಯ ಕೊನೆಗೆ ಮೂವತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಬಾಕಿ ಉಳಿದವು. ಅತೀ ಯಾತನೆ ತುಂಬಿದ ಯಾತ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಿಲಸಾಧ್ಯವಾದ ಗಾಯದಿಂದಲೂ, ಆಯಾಸದಿಂದಲೂ, ಹೃದಯನೋವಿನಿಂದಲೂ ರಾಜನ ಆಸ್ಧಾನಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದರು. ಅರಮನೆಯ ಹತ್ತಿರ ಸಮೀಪಿಸಿದಾಗ, ನಾವು ಎಣ್ಣೆದೀಪದ ಸುತ್ತ ಹಾರುವ ಕ್ರಿಮಿ ಕೀಟಗಳೆಂದು ತಮ್ಮನ್ನು ಭಾವಿಸಿದರು. ಸಾಮಿಪ್ಯಕ್ಕನುಸಾರವಾಗಿ ಪ್ರಣಯದಿಂದ ಅವರು ಸ್ವತಃ ಇಲ್ಲದಾಗುವರು. ಕೊನೆಗೆ ತಾವು ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಸಿಮುರ್ಗ್ ತಾವು ಎಂದೇ ಅವುಗಳಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. “ಸಿ” ಎಂದರೆ ಮೂವತ್ತು ಹಾಗೂ “ಮುರ್ಗ್” ಎಂದರೆ ಪಕ್ಷಿಯೆಂದು ಅರ್ಥ. ಅವರು ಸ್ವಯಂ ಇಲ್ಲವಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಸಿಮುರ್ಗ್ ಆಗಿ ಬಿಟ್ಟರು. ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನೆಡೆಗೆ ಸಾಗುವ ಸೂಫಿ ಬರಲಿರುವ ದುರ್ಬಲ, ಕಠಿಣ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಂತಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಿ ದೇವರಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗಿ ಸಕಲದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡುವರು. ಕೊನೆಗೆ ಅವನು ಏನೂ ಅಲ್ಲದ ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿ ಬಿಡುವನು.
